Tại ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp diễn ra cuối tuần qua, một trong những mối bận tâm lớn nhất của học sinh và phụ huynh là lựa chọn ngành học như thế nào trong bối cảnh AI đang tác động sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, mang đến cả cơ hội lẫn thách thức.
Không ít học sinh có ý định theo đuổi các ngành như tài chính - ngân hàng, kế toán hay báo chí - truyền thông tỏ ra lo lắng về triển vọng nghề nghiệp trong 4-5 năm tới, thời điểm các em tốt nghiệp đại học. Việc Công nghệ và trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng mạnh mẽ khiến nhiều vị trí công việc có nguy cơ bị thay thế, khiến các em băn khoăn liệu ngành mình chọn có còn “đất sống” hay không.
Cùng con gái lớp 12 tham gia sự kiện tư vấn tuyển sinh, chị Phan Thu Huyền (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ sự trăn trở khi con vẫn chưa thể đưa ra quyết định về ngành học phù hợp với Xu hướng tương lai.
"Con thích học truyền thông của mẹ nhưng nhân sự ngành này có tỷ lệ thất nghiệp cao. Các công ty ngày càng tối ưu chi phí truyền thông. Nhiều công việc trước đây phải tuyển 3-4 vị trí việc làm thì giờ thu lại làm một vì thiết kế, quay dựng clip, viết content đều có thể sử dụng AI.
4-5 năm tới, liệu con có khả năng tìm được một công việc trong thị trường eo hẹp này?", chị Huyền băn khoăn.
PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó hiệu trưởng Đại học Phenikaa, bày tỏ sự thấu hiểu trước nỗi lo của học sinh, phụ huynh. Tuy nhiên ông Khánh khẳng định công nghệ không gây thất nghiệp nếu người học không ngừng học.
"Thí sinh không nên lo lắng nhiều ngành nghề sẽ bị xóa sổ. Công nghệ không thể thay thế hoàn toàn con người, ngược lại còn tạo ra nhiều ngành mới, nghề mới trong tương lai. Điều cần làm là theo đuổi ngành nghề theo năng lực, sở thích và không ngừng học hỏi tri thức mới, kỹ năng mới".
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, chia sẻ với phóng viên : "AI không cướp việc. AI và tự động hóa chỉ thay thế những công việc lặp đi lặp lại, nhưng các ngành nghề đòi hỏi tư duy sáng tạo, phân tích và ra quyết định vẫn có nhu cầu nhân lực rất cao".
Ông Huy nhận định, Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, từng bước chuyển mình từ một quốc gia đang phát triển trở thành trung tâm tài chính, Du lịch quốc tế và mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Với dòng vốn FDI liên tục đổ vào, hàng trăm nghìn doanh nghiệp mới dự kiến sẽ ra đời trong vòng 5 năm tới. Khi số lượng doanh nghiệp tăng lên, nhu cầu nhân sự cũng sẽ gia tăng đáng kể, mở ra nhiều cơ hội cho những người có năng lực và kỹ năng phù hợp.
Dự đoán về xu hướng việc làm trong những năm tới, ông Huy nhấn mạnh một số lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh mẽ, bao gồm: tài chính - ngân hàng - đầu tư, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, marketing số và kinh doanh, kỹ thuật - sản xuất và chuỗi cung ứng, cùng với y tế và công nghệ sinh học.
Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng bất kỳ ngành nghề nào cũng có thể mang lại cơ hội nếu người học chủ động rèn luyện bản thân, trang bị các kỹ năng thiết yếu của thời đại số, như kỹ năng số, phân tích dữ liệu và khả năng học hỏi không ngừng.
Về phía các cơ sở đào tạo, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới chương trình giảng dạy, cập nhật những kiến thức phù hợp với xu hướng phát triển của khoa học - công nghệ và nhu cầu thị trường lao động. Việc này không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo mà còn giúp tăng sức hấp dẫn của ngành học và các trường đại học trong mỗi mùa tuyển sinh.
