4 tác phẩm đoạt giải Sách châu Á

Hình ảnh từ lễ trao giải. Ảnh: BTC.

Ngày 7/11 vừa qua, tại trụ sở Nhà xuất bản Changbi, Seoul, Hàn Quốc đã diễn ra lễ Trao giải Sách châu Á (Asia Book Awards) với sự tham dự của các đại diện xuất bản đến từ Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan (TQ), Indonesia, Việt Nam và rất đông người làm xuất bản tại Hàn Quốc. Giải sách châu Á năm nay được trao cho 4 tác phẩm.

Giải thưởng tôn vinh văn hóa và văn học

Giải thưởng Sách châu Á khởi nguồn từ Giải thưởng Sách Paju khởi xướng năm 2012, sau đó được phát triển thành Giải thưởng Sách châu Á từ năm 2021 và do Hiệp hội các Nhà xuất bản Hàn Quốc chủ trì. Giải thưởng Sách Châu Á hoạt động với mục tiêu khẳng định giá trị của văn hóa và văn học, ghi nhận những đóng góp của các nhà xuất bản trong việc phản ánh tinh thần thời đại và tôn vinh sự đa dạng văn hóa, ngôn ngữ của khu vực.

Mỗi năm, giải thưởng này được trao cho hai thể loại chính: sách nhân văn và học thuật có chủ đề về châu Á và sách phổ thông với tính phổ biến rộng rãi, phản ánh những chuyển động của Xã hội hiện đại. Việc phân chia này giúp giải thưởng không chỉ tập trung vào các tác phẩm chuyên sâu mà còn mở rộng sang những sách dễ tiếp cận với công chúng, từ đó tạo ra ảnh hưởng rộng rãi trong cộng đồng độc giả.

Ban giám khảo của giải thưởng bao gồm các nhà xuất bản, học giả và nhà phê bình nổi tiếng đến từ nhiều quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Hong Kong và Đài Loan. Các tiêu chí xét giải bao gồm tính sáng tạo, tầm quan trọng về nội dung, giá trị văn hóa và mức độ ảnh hưởng của tác phẩm.

Lễ trao giải Sách Châu Á là một sự kiện đặc biệt, quy tụ các nhà xuất bản, học giả, và các nhà trí thức từ nhiều nước châu Á, đặc biệt các nền xuất bản lớn ở Châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Hong Kong (Trung Quốc) và Đài Loan (Trung Quốc). Đây không chỉ là dịp để vinh danh các tác phẩm xuất sắc mà còn là nơi gặp gỡ, trao đổi, và hợp tác giữa các quốc gia, tạo ra một không gian mở để chia sẻ những quan điểm và tư tưởng về văn hóa châu Á.

Giải thưởng Sách châu Á 2024 không chỉ tôn vinh những đóng góp nổi bật trong văn hóa xuất bản mà còn mang đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc và phong phú về xã hội châu Á qua nhiều lăng kính khác nhau. Các cuốn sách đoạt giải năm nay thể hiện sự đa dạng về chủ đề, từ lịch sử, văn học, Giáo dục đến ngôn ngữ học.

Mỗi tác phẩm đều mang giá trị văn hóa và học thuật cao, góp phần tăng cường hiểu biết và sự gắn kết giữa các dân tộc châu Á. Giải thưởng không chỉ là sự công nhận mà còn là động lực để các nhà xuất bản tiếp tục phát triển và nâng cao giá trị của văn hóa đọc trong khu vực, thúc đẩy giao lưu và chia sẻ những giá trị tinh thần chung của châu Á.

Bốn tác phẩm đoạt giải

The Servants and Beef (tạm dịch: Người hầu và thịt bò) của tác giả Kang Myeong Kwan (Hàn Quốc) là công trình nghiên cứu về văn học và lịch sử xã hội vào triều đại Joseon, tập trung vào tầng lớp trung lưu Lyeohangin trong bối cảnh đô thị hóa của Seoul.

Bìa sách The Servants and Beef.

Tác phẩm mở ra một góc nhìn mới về ảnh hưởng của tầng lớp này đến đời sống xã hội cũng như vai trò quan trọng của họ trong việc phát triển văn học và tư tưởng của thời kỳ đó. Là giáo sư danh dự ngành Hán văn, Kang Myeong Kwan đã mang đến cho độc giả bức tranh toàn diện và sâu sắc về văn hóa Joseon qua góc nhìn của tầng lớp này.

Cuốn sách được đánh giá cao nhờ cách tiếp cận liên ngành và nguồn tư liệu lịch sử phong phú. Tác giả không chỉ tập trung vào các văn bản văn học mà còn xem xét cả các yếu tố về lịch sử phong tục, âm nhạc và nghệ thuật, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về văn hóa Joseon.

Điều này góp phần quan trọng vào việc mở rộng tầm nhìn về văn học Hán - Hàn và lịch sử châu Á, đồng thời làm phong phú thêm các nghiên cứu về thời kỳ này. Tác phẩm khẳng định tầm quan trọng của việc gìn giữ và nghiên cứu văn hóa châu Á, từ đó truyền cảm hứng cho các nghiên cứu sâu rộng hơn về các thời kỳ lịch sử khác.

Great Figures in the History of Asia (tạm dịch: Những vĩ nhân trong lịch sử châu Á) do Kang Sang-jung chủ biên cùng nhóm tác giả (Nhật Bản) là bộ sách gồm 12 tập, mô tả chi tiết về các nhân vật lịch sử và vai trò của họ trong sự phát triển của châu Á qua nhiều thế kỷ, từ thời kỳ huyền thoại đến hiện đại.

12 cuốn sách thuộc bộ Great Figures in the History of Asia.

Ra mắt nhân kỷ niệm 95 năm thành lập Nhà xuất bản Shueisha, cuốn sách là nỗ lực đáng chú ý trong việc tập hợp và lưu giữ các giá trị lịch sử, văn hóa của các quốc gia trong khu vực. Tác phẩm là thành quả của sự hợp tác giữa 178 chuyên gia hàng đầu từ các khu vực Đông Á, Đông Nam Á, Trung Á, Nam Á và Tây Á, giúp tạo ra một bức tranh toàn cảnh về lịch sử châu Á thông qua các nhân vật.

Bộ sách được đánh giá là công trình đồ sộ, độc đáo nhờ nội dung phong phú và cách tiếp cận lịch sử có tính hệ thống. Bộ sách sử dụng hồi ký và các tài liệu tham khảo để xây dựng từng chương một cách logic, tránh thiên vị hay đề cao quá mức một khu vực nào đó. Cách thức phân loại các nhân vật thành các nhóm chính, phụ và thứ cấp giúp người đọc dễ dàng hình dung mối quan hệ và vai trò của từng cá nhân trong bối cảnh xã hội của từng thời kỳ.

Mỗi chương sách đều là một “vũ trụ nhân vật”, kết nối với các chương khác để tạo thành một cấu trúc tổng thể, cung cấp một tài liệu toàn diện về lịch sử châu Á. Trong lễ trao giải, Ban tổ chức nhấn mạnh rằng trong bối cảnh của những xung đột và căng thẳng chính trị hiện tại ở một số vùng châu Á, việc lật lại những câu chuyện lịch sử có thể giúp soi sáng được những vấn đề hiện tại.

The Birth of Monster Parents (tạm dịch: Khởi sinh của những phụ huynh quái vật) của Hyun Soo Kim (Hàn Quốc) phân tích hiện tượng các bậc phụ huynh cực đoan, thường xuyên gây áp lực lên nhà trường và giáo viên để bảo vệ con cái. Hiện tượng này xuất hiện lần đầu ở Nhật Bản, rồi lan đến Hàn Quốc và Hong Kong (Trung Quốc), đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ sinh thấp và sự cạnh tranh khốc liệt trong giáo dục.

Bìa sách The Birth of Monster Parents.

Tác giả Kim Hyun Soo là bác sĩ tâm lý với kinh nghiệm giáo dục thanh thiếu niên đã đưa ra cái nhìn chi tiết về hiện tượng này, cùng những giải pháp mà các quốc gia đã áp dụng để giảm bớt áp lực cho giáo viên và học sinh.

Cuốn sách không chỉ mang tính học thuật mà còn có tính ứng dụng cao khi đưa ra các đề xuất cụ thể nhằm giải quyết xung đột giữa phụ huynh và nhà trường. Đây cũng là lời cảnh tỉnh về Xu hướng phụ huynh bảo vệ con cái một cách thái quá, tạo ra nhiều hệ lụy cho sự phát triển của trẻ em và sự cân bằng trong giáo dục.

Ban giám khảo nhận định tác giả đã mang đến góc nhìn sâu sắc và đậm tính thời sự về hiện tượng này, qua đó thúc đẩy nâng cao nhận thức về việc thay đổi cách nuôi dạy và giáo dục trẻ em. Cuốn sách không chỉ có tính thời sự trong xã hội Hàn Quốc hiện tại mà còn với một số nước có bối cảnh tương tự ở châu Á.

Bìa sách Essence of Language.

Essence of Language (tạm dịch: Tinh hoa của Ngôn ngữ) của các nhà nghiên cứu Mutsumi Imai & Kimi Akita (Nhật Bản) là tác phẩm chuyên sâu về ngôn ngữ học nhận thức. Cuốn sách khám phá cách con người phản ứng và nhận thức âm thanh ngay từ khi còn sơ sinh, cho thấy rằng não bộ con người có khả năng gắn kết âm thanh với ý nghĩa từ rất sớm. Mutsumi Imai và Kimi Akita đã nghiên cứu cách mà ngôn ngữ phát triển từ các ký hiệu biểu tượng và dần trở thành ngôn ngữ phức tạp, với các thử nghiệm mới về sự liên kết âm thanh và hình ảnh.

Cuốn sách được đánh giá cao nhờ cách tiếp cận mới mẻ trong nghiên cứu ngôn ngữ, khi đưa ra các phát hiện khoa học và đặt câu hỏi về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và nhận thức. Không chỉ vậy, cuốn sách còn liên hệ đến các Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đại, như các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), để tìm hiểu sự khác biệt và tương đồng giữa cách con người và máy tính nhận thức ngôn ngữ. Điều này giúp tác phẩm trở thành công trình có ý nghĩa đối với cả lĩnh vực ngôn ngữ học và công nghệ, đặc biệt trong bối cảnh trỗi dậy của AI.