Phòng Kinh tế thị xã Sơn Tây thông tin, đơn vị vừa phối hợp với Chi cục Thủy sản Hà Nội, Hạt Kiểm lâm (Sở NN&PTNT Hà Nội), UBND xã Kim Sơn, thôn Lòng Hồ; đại diện Tổ chức phi chính phủ IMC - Quản lý dự án bảo tồn rùa Hoàn Kiếm (Việt Nam); đại diện Nhóm sức khỏe và bảo tồn loài, thuộc Tổ chức phi chính phủ WCS, cùng xác nhận 1 cá thể rùa hồ Đồng Mô bị chết.
Theo Trưởng phòng Kinh tế thị xã Sơn Tây Phùng Huy Vinh, trước đó, khoảng 7h51 ngày 23/4, cán bộ thuộc hai tổ chức phi chính phủ WCS và IMC phát hiện 1 cá thể rùa mai mềm lớn tại hồ Đồng Mô bị chết, nổi trên hồ, thuộc địa phận thôn Lòng Hồ, xã Kim Sơn (thị xã Sơn Tây).
Cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đông Mô là cá thể rùa cuối cùng còn tồn tại ở Việt Nam.
Cá thể rùa mai mềm có chiều dài toàn thân 1,56m; chiều dài mai rùa 0,98m; chiều rộng mai rùa 0,76m; cân nặng hiện tại 93kg. Nguyên nhân rùa chết chưa xác định là do bị lưỡi câu cá ăn vào, ô nhiễm môi trường, do công tác quản lý hồ, xả thải, hay do sân golf phun thuốc diệt cỏ 2,4 dimetyphenol...
Theo nhận định, cá thể rùa Hoàn Kiếm bị chết nhiều khả năng chính là cá thể rùa đã được bẫy bắt thành công vào năm 2020. Khi đó, các nhà bảo tồn đã bẫy bắt thành công một cá thể rùa Hoàn Kiếm có cân nặng 86kg, chiều dài mai 99,5cm, rộng mai 75,5cm.
Sau khi bẫy bắt thành công, để khẳng định chắc chắn cá thể rùa ở hồ Đồng Mô cùng loài với cụ rùa hồ Gươm, các nhà khoa học đã tiến hành lấy mẫu gửi đến hai phòng thí nghiệm là Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật và Phòng Tài nguyên thiên nhiên và bảo tồn – Viện Tài nguyên và Môi trường – Đại học Quốc gia Hà Nội. Kết quả phân tích gene của cả 2 đơn vị đều cho một kết quả, kết luận mẫu phân tích thuộc loài Giải Sin-hoe hay còn gọi là rùa Hoàn Kiếm.
Rùa Hoàn Kiếm là loài rùa quý hiếm nhất trên thế giới với ghi nhận chính thức chỉ có 3 cá thể. Một cá thể sống ở vườn thú Tô Châu (Trung Quốc), một cá thể ở hồ Xuân Khanh (Hà Nội) và cá thể vừa qua đời ở hồ Đồng Mô.
Riêng tại hồ Đồng Mô, các nhà bảo tồn của Chương trình Bảo tồn rùa Châu Á cho rằng, có ít nhất 2 cá thể rùa Hoàn Kiếm ở đây. Một bức ảnh từng hai cá thể rùa Hoàn Kiếm song song. Tuy nhiên, tại đây mới bẫy bắt và xác định gene thành công một cá thể.
Trước đó vào năm 2018, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch Bảo tồn các cá thể giải Sin-hoe (rùa Hoàn Kiếm). Theo đó, cơ quan chức năng sẽ tiến hành điều tra, xác minh số lượng cá thể, giới tính rùa Hoàn Kiếm tại hồ Đồng Mô và Xuân Khanh.
Dự kiến giai đoạn 2021- 2025 sẽ nghiên cứu đặc điểm sinh học, điều kiện tự nhiên, môi trường phù hợp làm căn cứ đề xuất kế hoạch ghép đôi sinh sản, nếu được. Từ đó đến 2026 sẽ thực hiện các dự án bảo tồn, ghép đôi sinh sản, ương nuôi giống loài rùa Hoàn Kiếm, tiến tới phục hồi quần thể loài rùa quý hiếm nhất thế giới và là biểu tượng tâm linh của người Hà Nội. Với việc cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô chết, hy vọng khôi phục loài rùa quý hiếm nhất thế giới sẽ hẹp dần hy vọng.
Tô Hội
