 |
|
Giá đỗ là loại thực phẩm quen thuộc, xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày. Ảnh: Eatfresh. |
Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh Đắk Lắk gần đây đã tiến hành kiểm tra đồng loạt 6 cơ sở sản xuất giá đỗ tại TP. Buôn Ma Thuột và phát hiện những dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng. Bên cạnh các nguyên liệu thông thường, các cơ sở này còn sử dụng một loại "nước kẹo" trong quá trình sản xuất, không có màu sắc rõ rệt.
Kết quả kiểm tra cho thấy, "nước kẹo" này chứa 6-Benzylaminopurine, một hóa chất không được phép sử dụng trong sản xuất thực phẩm tại Việt Nam. Chỉ trong năm 2024, các cơ sở này đã đưa ra thị trường hơn 2.900 tấn giá đỗ chứa chất cấm, tương đương với 8-10 tấn mỗi ngày.
Thông tin này ngay lập tức thu hút sự chú ý lớn của cộng đồng, đặc biệt là khi giá đỗ là thực phẩm phổ biến trong các bữa ăn hàng ngày của người dân. Đáng chú ý, những cơ sở này lại là điểm mua thực phẩm của nhiều người, khiến người tiêu dùng không khỏi lo lắng.
Hóa chất độc hại như "quả bom nổ chậm"
Trong thế giới nông nghiệp, có ba hormone tự nhiên chính kiểm soát sự tăng trưởng và các chức năng khác của thực vật, bao gồm auxin, cytokinin và giberelin. 6-Benzylaminopurine (BAP) là một cytokinin tổng hợp đầu tiên, nổi bật nhờ khả năng kích thích sự tăng trưởng tế bào thực vật.
Ngoài ra, 6-Benzylaminopurine còn có tác dụng ức chế enzym hô hấp của thực vật, giúp nông sản giữ được màu sắc tươi lâu và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, chia sẻ với Tri Thức - Znews rằng 6-Benzylaminopurine thường được sử dụng trong nông nghiệp để kích thích sự tăng trưởng của cây trồng, giúp cây ra nhánh, đâm chồi, ra hoa và kết trái. Tuy nhiên, việc sử dụng chất này trên giá đỗ là hành vi vi phạm Pháp luật.
Giá đỗ, thường xuyên xuất hiện trong các bữa ăn của người Việt, có thể được ăn sống, khiến 6-Benzylaminopurine dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Mặc dù không gây ngộ độc cấp tính ngay lập tức, nhưng chất này có thể tích tụ và gây hại lâu dài. Theo PGS Thịnh, chất này giống như "quả bom nổ chậm", có khả năng kích thích sự phát triển bất thường của tế bào trong cơ thể, dẫn đến rối loạn tế bào.
Khi tích tụ lâu dài, 6-Benzylaminopurine có thể gây tổn thương hệ thần kinh, với các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, nôn mửa. Hơn nữa, chất này có thể làm suy yếu gan, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và bệnh lý mãn tính.
Đặc biệt, đối với phụ nữ mang thai, tác động của 6-Benzylaminopurine càng nguy hiểm hơn. Sự tích tụ của hóa chất này trong cơ thể người mẹ có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi, làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh, sinh non hoặc các vấn đề trong quá trình phát triển của trẻ.
 |
|
Việc ngâm giá đỗ với hợp chất 6-Benzylaminopurine được xem là vi phạm pháp luật. Ảnh: Lemandou. |
Cách nhận biết giá đỗ “ngậm” hóa chất
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nhấn mạnh rằng giá đỗ đã bị tẩm 6-Benzylaminopurine (BAP) không thể làm sạch bằng nước hay bất kỳ hóa chất nào, vì hợp chất này đã thấm sâu vào tế bào thực vật. Vì vậy, người tiêu dùng cần đặc biệt cẩn trọng ngay từ khâu chọn lựa thực phẩm, ưu tiên mua giá đỗ từ những nguồn uy tín để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Hiện tại, các tổ chức y tế quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) chưa đưa ra hướng dẫn cụ thể về cách nhận diện thực phẩm nhiễm BAP. Chính vì vậy, việc nhận diện và tránh tiêu thụ thực phẩm chứa BAP chủ yếu dựa vào sự quan sát và kinh nghiệm của người tiêu dùng.
PGS Thịnh cũng chia sẻ rằng, một trong những cách nhận diện giá đỗ nhiễm hóa chất là dựa vào giá thành sản phẩm. Thông thường, giá đỗ tẩm hóa chất sẽ có giá rẻ hơn so với giá đỗ tự nhiên, vì quá trình sản xuất được rút ngắn và ít tốn kém hơn. Điều này yêu cầu người tiêu dùng cần tỉnh táo khi lựa chọn sản phẩm để bảo vệ sức khỏe của gia đình.
 |
|
Giá đỗ sạch có nhiều rễ, thân cong queo, không bóng, không quá to hay mập, với độ dài lý tưởng khoảng 2-3 cm. Ảnh: Representational image /Shutterstock. |
Bên cạnh đó, giá đỗ ngâm hóa chất thường có vẻ ngoài bắt mắt, thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Một mẻ giá đỗ trồng tự nhiên sẽ mất từ 4-5 ngày để thu hoạch, trong khi giá đỗ bị kích thích tăng trưởng chỉ cần 1-2 ngày. Do đó, giá đỗ nhiễm hóa chất thường có thân bóng mượt, cọng dài, ít hoặc không có rễ. Ngược lại, giá đỗ sạch có thân cong queo, không bóng, cọng ngắn và có nhiều rễ, với chiều dài lý tưởng khoảng 2-3 cm.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cũng cho biết, giá đỗ thường được làm trong môi trường có nhiệt độ từ 30-35 độ C, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Với thói quen ăn giá sống mà không rửa sạch, người tiêu dùng dễ tiếp xúc với vi khuẩn hoặc hóa chất tồn dư trong giá đỗ.
Để giảm thiểu nguy cơ, chuyên gia khuyến cáo người dân nên chần giá đỗ qua nước sôi, sau đó rửa và ngâm trong nước sạch có pha chút muối trước khi sử dụng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu vi khuẩn mà còn giúp loại bỏ hóa chất còn sót lại, bảo vệ sức khỏe cho người sử dụng.
