Nghề đúc đồng Vạn Điểm là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời và nổi tiếng nhất Việt Nam. Với lịch sử hình thành và phát triển hơn 900 năm, làng nghề đã và đang tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ bằng đồng tinh xảo, độc đáo, góp phần vào kho tàng văn hóa của dân tộc.
Nguồn gốc lâu đời của nghề đúc đồng
Ông tổ nghề của làng đúc đồng truyền thống Vạn Điểm Ý Yên là Khổng Minh Không, tên thật là Nguyễn Chí Thành, là một vị cao tăng có uy tín trong Phật giáo thời Lý. Ông được người dân tôn vinh là bậc thầy về nhiều lĩnh vực, nổi bật trong đó là kỹ thuật đúc đồng.
Truyền thuyết kể rằng, vào khoảng thế kỷ XII, Khổng Minh Không đã đến vùng đất Vạn Điểm và dạy cho dân làng cách đúc nồi, mâm, chậu và các vật dụng sinh hoạt bằng đồng. Nhờ tài năng và sự tận tâm của ông, người dân Vạn Điểm nhanh chóng nắm vững kỹ thuật đúc đồng và tạo ra những sản phẩm tinh xảo, độc đáo.
Từ đó, nghề đúc đồng ngày càng phát triển và trở thành một nghề truyền thống của làng. Người dân Vạn Điểm không chỉ kế thừa những kỹ thuật ông tổ đã truyền dạy mà còn không ngừng sáng tạo, tạo ra những sản phẩm độc đáo, mang đậm dấu ấn của làng nghề.
Một trong những đơn vị kế thừa và phát huy mạnh mẽ nghề đúc đồng truyền thống tại làng Vạn Điểm, Ý Yên, Nam Định đó chính là đồ đồng Thiên Phúc. Được sinh ra và phát triển trong chiếc nôi có lịch sử lâu đời, đồ đồng Thiên Phúc luôn ý thức được việc xây dựng, phát triển và lan tỏa tinh hoa văn hóa dân tộc không chỉ tới những người dân Việt Nam mà còn là bạn bè quốc tế.
Hiện nay, tại đồ đồng Thiên Phúc sở hữu đội ngũ nghệ nhân có kinh nghiệm trên 20 năm trong nghề. Nhờ vào sự sáng tạo, ham học hỏi, am hiểu nghệ thuật truyền thống, đồng thời nhanh chóng tiếp thu những kiến thức hiện đại, những tác phẩm được tạo ra luôn đảm bảo được yếu tố kỹ thuật, thẩm mỹ và nhận được đánh giá cao từ khách hàng.
Quy trình chế tác các sản phẩm đồ đồng thủ công mỹ nghệ tại đồ đồng Thiên Phúc gồm nhiều công đoạn: đắp mẫu, làm khuôn, nấu đồng, rót đồng, gỡ khuôn, làm nguội và hoàn thiện theo yêu cầu. Mỗi công đoạn đều được thực hiện bởi những người nghệ có chuyên môn cao, từ đó đảm bảo được kỹ thuật khi hoàn thiện sản phẩm, đồng thời cũng rút ngắn thời gian chế tác.
Kế thừa và phát triển đa dạng các sản phẩm
Các sản phẩm tại đồ đồng Thiên Phúc đa dạng về mẫu mã, kích thước và Phong cách hoàn thiện. Một số sản phẩm nổi bật phải kể đến như:
Đồ thờ bằng đồng
Đồ thờ bằng đồng gồm nhiều mẫu sản phẩm như: bộ ngũ sự, bộ tam sự, bát hương, lọ hoa, mâm bồng, chóe thờ, đài thời…được chế tác từ những chất liệu đồng cao cấp, có độ thanh khiết cao. Với mỗi dòng sản phẩm sẽ có những ưu nhược điểm khác nhau, phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng khách hàng.
Sản phẩm được chế tác tinh xảo, các chi tiết hoa văn trang trí lấy cảm hứng từ nghệ thuật cổ xưa như: song long chầu nguyệt, tứ linh, long phụng sum vầy…Ngoài ra, đồ đồng Thiên Phúc còn nổi tiếng với dòng sản phẩm cao cấp như dát vàng, mạ vàng, khảm tam khí, khảm ngũ sắc. Nhờ phương pháp hoàn thiện độc đáo này, tác phẩm không chỉ tăng tính thẩm mỹ mà còn bền đẹp mãi cùng thời gian.
Tượng đồng
Các tác phẩm tượng đồng tại đồ đồng Thiên Phúc gồm: tượng Thánh, tượng Phật, tượng danh nhân, tượng truyền thần…Tượng đồng không chỉ là những sản phẩm thủ công mà còn là những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống. Với chất liệu đồng nguyên chất, màu sắc độc đáo và độ bền cao, tượng đồng đã trở thành biểu tượng của sự trường tồn và thịnh vượng.
Kỹ thuật đúc truyền thống kết hợp với bàn tay tài hoa của các nghệ nhân đã tạo nên những đường nét tinh xảo, những họa tiết hoa văn uyển chuyển và thổi hồn từng tác phẩm mang tới nét thần thái, truyền cảm sâu sắc. Mỗi bức tượng đồng đều mang một ý nghĩa sâu sắc, từ biểu tượng của tinh hoa văn hóa cho đến những giá trị tâm linh, phong thủy.
Ngày nay, dù đã trải qua nhiều biến động của lịch sử, nghề đúc đồng Vạn Điểm vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng và được nhiều người yêu thích. Những sản phẩm đồng tinh xảo, độc đáo của làng nghề không chỉ có giá trị về mặt vật chất mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc.
