Trước đó là Quỷ cẩu với 108 tỷ đồng, tiếp theo là Ma da 114 tỷ đồng, Cám thu 98 tỷ đồng và hiện Linh miêu: Quỷ nhập tràng cố gắng theo đuổi thành tích này.
Phim kinh dị đang là món ăn được một bộ phận khán giả Việt yêu thích và quan tâm, dù không phải quá mới mẻ. Điều này cho thấy khán giả đang cần những "cú huých" về cảm xúc khi ra rạp, đặc biệt là dựa trên những yếu tố tưởng chừng đã quen thuộc và phổ biến trong cuộc sống đời thường.
Tạo hình con quỷ đói được tiết lộ ngay trong trailer phim "Linh miêu: Quỷ nhập tràng" (Ảnh: Chụp từ trailer).
Phim kinh dị giúp "giải mã" con người
Dù ở bất cứ thể loại gì, phim điện ảnh thường mang đến những thử thách, đặt con người vào tình thế khó nhằn để qua đó giúp người xem hiểu hơn về chính mình.
Phim kinh dị cũng vậy. Một mô típ chung của các phim kinh dị Việt ăn khách gần đây chính là diễn giải các đạo lý sống, luật nhân quả thông qua các tình huống đối đầu với ma quỷ, có màu sắc ma mị, ghê rợn.
Cùng với đó, việc ứng dụng chất liệu dân gian trong lý giải luân thường đạo lý người Việt được xem là một hướng đi được lòng khán giả.
Quỷ cẩu vừa đề cập đến thói quen ăn thịt chó và giết mổ động vật, vừa mượn tích chó đội nón mê để cảnh báo về sự suy đồi về mặt đạo đức trong một gia đình.
Cám mượn tích truyện Tấm Cám quen thuộc trong kho tàng cổ tích Việt, trong đó có hai nhân vật mang tính cách, hành động và tâm địa trái ngược, từ đó dẫn đến những số phận tương ứng.
Vẫn dựa trên những bài học đạo đức quen thuộc nhưng phim "Cám" có những biến đổi từ sáng tạo riêng của nhà làm phim (Ảnh: Đoàn phim cung cấp).
Phim Ma da vừa khai thác nỗi sợ về sự bí ẩn, có yếu tố chết chóc, tâm linh dưới mặt nước đục ngầu vùng miền Tây Việt Nam, lồng ghép trong đó là câu chuyện về tình mẫu tử day dứt.
Tương tự, Linh miêu: Quỷ nhập tràng cũng mượn bối cảnh gia phong nề nếp của xứ Huế để tạo tình huống cực đoan hóa trong ứng xử gia đình, bất chấp đạo đức để bảo vệ danh tiếng dòng tộc và thái độ trọng nam khinh nữ.
Nhà sản xuất Võ Thanh Hòa từng chia sẻ, với phim Linh miêu: Quỷ nhập tràng, anh muốn đào sâu câu chuyện về bi kịch của người phụ nữ trong Xã hội cũ.
"Câu chuyện và thông điệp nhân văn mới là điều mà chúng tôi chú trọng hơn cả. Đây cũng là kim chỉ nam mà tôi muốn xây dựng xuyên suốt vũ trụ linh dị dân gian của mình chứ không riêng gì Linh miêu: Quỷ nhập tràng lần này".
Đạo diễn, NSƯT Bùi Trung Hải nhận xét: "Khá nhiều phim kinh dị, có yếu tố hồn ma Việt được sản xuất trong thời gian vừa qua đã cố gắng khéo léo sử dụng chất liệu dân gian của Việt Nam từ các truyện cổ tích, truyền thuyết, chuyện kể dân gian… trong các bộ phim của mình.
Điều đó có thể đã tạo được nét đặc sắc trong các câu chuyện của những bộ phim, tạo được sự khác biệt với những bộ phim kinh dị nước ngoài, tăng sự cuốn hút đối với khán giả Việt Nam".
Tuy nhiên, một thực tế không thể phủ nhận, các phim kinh dị Việt vẫn rơi vào một số điểm yếu cố hữu. Nhà phê bình Nguyễn Phong Việt cho rằng, về mặt nội dung câu chuyện, kịch bản chưa đủ tốt, chưa đủ sâu để đem đến nỗi sợ tâm lý, nỗi sợ từ sâu thẳm thậm chí đạt đến mức ám ảnh đối với mỗi cá nhân.
"Đôi khi, chúng ta tập trung vào yếu tố hù dọa rất cơ bản mà chưa thấy những chi tiết tình huống đặt khán giả vào cảm giác hoang mang, mơ hồ.
Đây mới là những yếu tố gây sợ thật sự, giúp phim kinh dị thành công. Dòng kinh dị dân gian có nhiều nỗi sợ vô hình nên rất có tiềm năng nhưng nhà làm phim Việt chưa khai thác được", chuyên gia nhận định.
Phim "Ma da" (Ảnh: Đoàn phim cung cấp).
Làm sao để chinh phục khán giả?
Trước đây, việc kiểm duyệt có phần chặt chẽ đã khiến nhà làm phim Việt ngại ngần khi làm kinh dị. Đạo diễn Lê Văn Kiệt đau đầu vì từng làm 2 phim Bẫy cấp 3 và Rừng xác sống nhưng không được ra rạp. Thất Sơn Tâm Linh (Thiên linh cái, 2019) từng bị nhận xét là kém hấp dẫn, thậm chí phi logic vì bị cắt cúp nhiều chi tiết kinh dị.
Với độ "mở" của các nhà quản lý điện ảnh thời gian gần đây, phim kinh dị Việt đang ở trong điều kiện thuận lợi để phát triển.
Đạo diễn Bùi Trung Hải cũng chỉ ra, hiện công tác kiểm duyệt đã được nới lỏng một phần, không còn chịu sự ràng buộc quá khắt khe về quan điểm "chống mê tín dị đoan" hay bị "thổi còi" do những hình ảnh bạo lực đối với các cảnh bạo lực, hù dọa có yếu tố máu me, tàn khốc, vốn rất hiệu quả trong việc hù dọa.
Theo đạo diễn, nó cũng là một thành phần không thể thiếu được đối với thể loại phim kinh dị trên thế giới, nhằm mục đích gây sốc, gây sự sợ hãi cho khán giả.
"Nhiều bộ phim kinh dị của thế giới dùng những yếu tố bạo lực như vậy với mức độ, tần suất khá cao. Việc nới lỏng, thông thoáng hơn trong kiểm duyệt đối với những cảnh, phân đoạn như vậy cũng sẽ là một yếu tố làm tăng tính cạnh tranh của phim kinh dị Việt", đạo diễn này nhận định.
Đạo diễn, NSƯT Bùi Trung Hải nói thêm, đã có nhiều sự thay đổi trong Xu hướng ra rạp xem phim của các khán giả Việt. Trước kia, các phim hài thường chiếm ưu thế thống trị phòng vé, thời kỳ gần đây là các phim về đề tài gia đình.
Hiện tại, thể loại kinh dị, hồn ma đang được khán giả Việt ưa chuộng. Còn quá sớm để nói về một xu hướng quan tâm mới của khán giả Việt Nam nhưng đó cũng có thể là một yếu tố các nhà làm phim cần lưu ý.
Song song với việc nắm bắt xu hướng và mượn các chất liệu, tác phẩm kinh dị cần được đầu tư chỉn chu và kỹ lưỡng hơn, đồng thời thu hút được nhiều khán giả đến rạp đều đặn trong suốt thời gian công chiếu (khoảng 1 tháng đến hơn 1 tháng).
"Tee Yod 2: Quỷ ăn tạng" (phim Thái) được khen ngợi về nội dung (Ảnh: CJ CGV).
Từ quan sát cá nhân, nhà phê bình Nguyễn Phong Việt cho rằng, phim kinh dị Việt thường tụt doanh thu sau 10-15 ngày đầu tiên, dẫn đến việc suy giảm mạnh về doanh thu.
Trong khi đó, Tee Yod 2: Quỷ ăn tạng - một tựa phim kinh dị Thái Lan - thành công cả trong và ngoài nước, đang chiếu các suất cuối cùng tại rạp Việt sau khi ra mắt ngày 18/10, đã mang về doanh thu 99,5 tỷ đồng (số liệu Box Office Vietnam tính đến 3/12).
Để đảm bảo một mức doanh thu tốt, người làm phim không chỉ cần phương án quảng bá thông minh, mà còn phải nâng cao chất lượng chung của bộ phim. "Nếu những phim như: Cám, Ma da, Linh miêu: Quỷ nhập tràng được làm thật tốt thì còn có thể thu được tới 200 tỷ đồng", chuyên gia nhận định.
Xét trên bối cảnh toàn cầu khi phim Hollywood đã qua thời điểm đạt đỉnh, phim châu Á có cơ hội tốt để khẳng định chính mình. Ông Nguyễn Khánh Dương - người sáng lập và vận hành nền tảng theo dõi số liệu phòng vé Box Office Vietnam - nhận xét những năm gần đây được coi là kỷ nguyên vàng với dòng phim kinh dị đến từ khu vực Á Đông.
"Không chỉ Việt Nam mà trên toàn châu Á, nội dung kinh dị với âm hưởng dân gian đang rất phát triển. Do vậy, việc các nội dung kinh dị Việt Nam phát triển là điều dễ hiểu.
Xu hướng này sẽ còn tiếp tục trong thời gian tới, với các vũ trụ điện ảnh kinh dị đang được các nhà làm phim Việt lên kế hoạch triển khai", ông Khánh Dương nhận xét.
Hiện nay, điện ảnh Việt có một số "vũ trụ" phim kinh dị, bao gồm loạt phim Quỷ cẩu, Linh miêu: Quỷ nhập tràng, Heo 5 móng, Thần trùng… của bộ đôi nhà sản xuất Võ Thanh Hòa và đạo diễn Lưu Thành Luân.
Bên cạnh đó là loạt phim Tết ở làng Địa Ngục, Kẻ ăn hồn, Cám… của nhà sản xuất Hoàng Quang và đạo diễn Trần Hữu Tấn; loạt phim kinh dị của Huỳnh Lập (sắp có phim Nhà gia tiên ra mắt năm 2025).
Với sự bùng nổ này, khán giả kỳ vọng sự cạnh tranh mạnh mẽ sẽ khiến các nhà làm phim có môi trường cọ xát, nâng cao chất lượng và tạo ra điểm nhấn riêng cho các tác phẩm.
