Một số đợt không khí lạnh đã ảnh hưởng đến Mỹ và Canada trong mùa đông năm nay, và dự báo sẽ có một đợt không khí lạnh tăng cường vào đầu đến giữa tháng 1.
Mặc dù thời điểm và cường độ của đợt không khí lạnh mới chưa rõ ràng, nhưng có những dấu hiệu cho thấy bầu khí quyển đang thay đổi, và thời tiết lạnh giá sẽ lan rộng khắp Mỹ và miền nam Canada.
Thời tiết là hiện tượng toàn cầu, và các sự kiện ở các khu vực khác trên thế giới có thể ảnh hưởng đến thời tiết ở Bắc Mỹ. Một trong những yếu tố tác động là hiện tượng La Nina, đang phát triển ở Thái Bình Dương.
Dù La Nina đã được dự báo trong nhiều tháng, nhưng nó vẫn chưa phát triển đầy đủ. Mặc dù nhiệt độ bề mặt biển gần xích đạo ở phía đông Đường đổi ngày thấp hơn bình thường, nhưng chúng chưa đủ thấp để được coi là trạng thái La Nina hoàn chỉnh.
Tuy nhiên, trong vài tuần qua, nhiệt độ đã giảm nhanh chóng. Sóng biển đưa nước mát từ dưới lên, cùng với gió mậu dịch mạnh mẽ đẩy nước ấm về phía tây, khiến nhiệt độ bề mặt biển giảm xuống dưới ngưỡng La Nina vào ngày 16.12, theo báo cáo từ Trung tâm Dự báo Khí hậu thuộc Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA).
Đồng thời, một loạt các cơn giông bão di chuyển dọc theo đường xích đạo sẽ thay đổi mô hình thời tiết. Những cơn giông này, được gọi là Dao động Madden-Julien (MJO), sẽ thay đổi hướng và cung cấp năng lượng cho khí quyển, làm thay đổi dòng không khí. MJO sẽ di chuyển qua châu Mỹ, châu Phi và quay lại Ấn Độ Dương vào đầu tháng 1.
Khi MJO hoạt động vào mùa đông ở Bắc bán cầu, nó thường tạo ra một rãnh khí quyển quanh Alaska và tây bắc Canada, mang theo không khí lạnh từ Bắc Cực. Độ mạnh và vị trí của rãnh này sẽ quyết định đợt lạnh sắp tới.
Một yếu tố quan trọng khác là sự xuất hiện của mái vòm áp suất cao di chuyển vào dãy Himalaya và Tây Tạng, gọi là sự kiện EAMT (East-Asian Mountain Torque event), sẽ làm mạnh thêm rãnh lạnh ở miền tây Bắc Mỹ và Alaska, hỗ trợ MJO tạo ra đợt lạnh này.
Dự báo, một cơn bão có thể mang theo không khí lạnh mạnh hơn, và các mô hình cho thấy đợt lạnh sẽ tràn xuống vào đêm giao thừa hoặc đầu năm mới.
Điều đặc biệt đáng chú ý là đợt lạnh này không liên quan đến sự gián đoạn của xoáy cực, một hiện tượng thường gây ra thời tiết lạnh kéo dài ở nhiều khu vực như châu Á, châu Âu hay Bắc Mỹ. Nếu đợt lạnh này không bị ảnh hưởng bởi xoáy cực, thời tiết sẽ có thể lạnh hơn và đợt không khí lạnh vào tháng 1 có thể sẽ tồi tệ hơn.
Hiện tượng La Nina tác động rõ rệt đến thời tiết trên thế giới, trong đó có Việt Nam. La Nina khiến không khí lạnh từ Siberia và lục địa châu Á tăng cường xuống phía nam. Kết quả là các đợt không khí lạnh tràn về Việt Nam mạnh hơn và thường xuyên hơn, làm cho nhiệt độ giảm đáng kể, đặc biệt ở khu vực phía Bắc.
Trong những năm có La Nina, mùa đông ở Việt Nam thường kéo dài hơn với những đợt rét đậm rét hại xuất hiện nhiều hơn.
