Thời điểm La Nina tác động đến thời tiết Việt Nam đang cận kề. Đây được xem là một trong những thành tố quyết định đến tính chất nguy hiểm của thiên tai trong giai đoạn cuối năm nay.
PGS.TS Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã đưa ra những phân tích mới nhất liên quan đến dự báo xu thế thời tiết đáng chú ý trong những tháng tới.
Thưa ông, dự báo bao giờ ENSO sẽ chuyển sang hình thế La Nina và tác động đến thời tiết Việt Nam?
- Hiện tượng ENSO vẫn đang ở pha trung tính và tiếp tục duy trì đến khoảng cuối tháng 8. Dự báo của cơ quan khí tượng Việt Nam cũng như các nước thống nhất cao rằng ENSO có thể chuyển sang trạng thái La Nina từ tháng 9 - 11.2024 với xác suất 60-70%.
Khí quyển đại dương chuyển trạng thái nhanh từ nóng sang lạnh như vậy sẽ là yếu tố bất lợi có thể gây ra hệ quả thời tiết xấu ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Với diễn biến La Nina như vậy, dự báo thời điểm nào sẽ là cao điểm mùa mưa bão ở Việt Nam, thưa ông?
- Từ nay đến hết tháng 9 là mùa mưa lũ chính ở Bắc Bộ nên chúng ta vẫn phải đối mặt với các đợt mưa lớn, đặc biệt là mưa dông cục bộ vào chiều tối và đêm. Hệ quả nguy cơ gắn liền là lũ quét và sạt lở đất ở vùng núi.
Dự báo xa hơn trong khoảng thời gian nửa cuối năm 2024 với kịch bản La Nina xuất hiện, phát triển và tác động đến nước ta. Đây là kịch bản xấu bởi từ tháng 9 đến tháng 11 đúng thời kỳ mùa mưa, bão ở Trung Bộ. Vì vậy, chúng tôi cảnh báo khả năng thời kì kể trên bão, mưa, lũ sẽ xuất hiện dồn dập và có nhiều diễn biến phức tạp.
Vậy cảnh báo tác động trong giai đoạn cuối năm nay như thế nào khi mưa lũ dồn dập như vậy, thưa ông?
- Lượng mưa dự báo nhiều hơn, lớn hơn bình thường ở ven biển Trung Bộ, làm tăng nguy cơ lũ lụt, và ngập lụt đô thị.
Với lượng mưa gia tăng, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cũng tăng, đặc biệt ở các vùng núi cao nơi có tính chất đất không ổn định.
Đáng chú ý, các nhà nghiên cứu ở các cơ quan khí tượng trên thế giới thời gian gần đây đa phần đều có nhận định là năm nay có khả năng xuất hiện bão mạnh.
La Nina có thể làm gia tăng tần suất cường độ của bão và áp thấp nhiệt đới mạnh hơn, bất thường hơn, đặc biệt là trong giai đoạn cuối năm. Nguy cơ tác động xấu đến hoạt động tàu thuyền và nuôi trồng thủy sản ven biển.
Ngoài ra, một điều gần như chắc chắn là hiện tượng dông lốc, mưa lớn cực đoan thời đoạn ngắn ngày càng xuất hiện nhiều hơn.
Trân trọng cảm ơn ông!
Năm 2024 được nhận định có kịch bản ENSO khá tương đồng năm 2020 - cũng là một năm mà đầu năm El Nino và cuối năm chuyển sang pha La Nina. Trong năm 2020, cả nước đã xuất hiện 16/21 loại hình thiên tai, với 14 cơn bão, trong đó có cơn bão số 9 mạnh nhất trong vòng 20 năm. Cùng với đó là 265 trận dông, lốc sét; 120 trận lũ quét, sạt lở đất; 90 trận động đất; hạn hán, xâm nhập mặn sạt, lở bờ sông, bờ biển nghiêm trọng.
