Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, được xem là một trong những ngày lễ quan trọng bậc nhất trong văn hóa tâm linh của người Việt. Đây là dịp để mỗi gia đình bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, dâng lễ cầu mong một năm mới bình an, may mắn và đủ đầy.
Có nên cúng Rằm tháng Giêng trước hay không?
Trong nhịp sống hiện đại, nhiều người không tránh khỏi băn khoăn liệu có thể cúng Rằm tháng Giêng trước một vài ngày nếu không thể thực hiện đúng vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.
Theo quan niệm truyền thống, lễ cúng rằm thường được tiến hành vào khung giờ Ngọ (11h-13h) trong ngày chính rằm. Tuy nhiên, sự linh hoạt trong việc chọn ngày cúng cũng được chấp nhận để phù hợp với hoàn cảnh từng gia đình.
Rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025 rơi vào thứ Tư, ngày 12/2 Dương lịch, tức là giữa tuần. Vì vậy, nhiều gia đình có thể gặp khó khăn trong việc sắp xếp thời gian làm lễ chu đáo. Trong trường hợp này, gia chủ hoàn toàn có thể tiến hành cúng trước vào ngày 13 hoặc 14 tháng Giêng. Một số người thậm chí còn chọn ngày 11 hoặc 12 để chuẩn bị lễ cúng. Tuy nhiên, không nên cúng quá sớm để tránh mất đi ý nghĩa thiêng liêng của ngày Rằm tháng Giêng.
Dù cúng đúng ngày hay trước đó một vài ngày, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính của gia chủ. Một lễ cúng được chuẩn bị chu đáo, trang trọng, thể hiện sự tôn trọng với tổ tiên và thần linh, mới là điều cốt lõi.
Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Giêng. (Ảnh: Vũ Thu Hương)
Khung giờ tốt để cúng Rằm tháng Giêng năm 2025
Dựa theo tư liệu trong cuốn Tìm hiểu văn hóa phương Đông 365 ngày (Nhà xuất bản Thanh Hóa) của tác giả Thiên Nhân, dưới đây là một số khung giờ đẹp để thực hiện lễ cúng Rằm tháng Giêng năm 2025:
- Ngày 15 tháng Giêng (Rằm tháng Giêng): Giờ Mão (5h-7h), Giờ Ngọ (11h-13h), Giờ Thân (15h-17h), Giờ Dậu (17h-19h).
- Ngày 14 tháng Giêng: Giờ Thìn (7h-9h), Giờ Ngọ (11h-13h), Giờ Mùi (13h-15h), Giờ Tuất (19h-21h).
- Ngày 13 tháng Giêng: Giờ Mão (5h-7h), Giờ Ngọ (11h-13h), Giờ Thân (15h-17h), Giờ Dậu (17h-19h).
Lựa chọn thời điểm phù hợp để cúng không chỉ giúp gia chủ thuận tiện hơn mà còn đảm bảo được sự trang nghiêm, thành kính của nghi lễ.
Những điều kiêng kỵ khi cúng Rằm tháng Giêng
Để lễ cúng Rằm tháng Giêng được diễn ra một cách trọn vẹn và đúng với phong tục truyền thống, gia chủ cần lưu ý tránh những điều kiêng kỵ sau đây.
Không sử dụng đồ chay giả mặn
Tùy theo phong tục và tín ngưỡng của từng gia đình, mâm cúng Rằm tháng Giêng có thể là cỗ chay hoặc mặn. Tuy nhiên, nếu chọn cúng chay, không nên dùng các món chay chế biến theo kiểu giả mặn như giò chay, thịt gà chay, cá kho chay… vì điều này có thể làm mất đi ý nghĩa thanh tịnh của mâm lễ. Thay vào đó, gia chủ nên chọn những món chay thuần khiết, nhẹ nhàng như xôi, chè, rau củ luộc, canh nấm, các món đậu hoặc các loại trái cây tươi để thể hiện sự trang nghiêm và thành kính.
Không dùng hoa giả, trái cây giả
Hoa tươi và trái cây là những lễ vật quan trọng trên bàn thờ vào ngày Rằm tháng Giêng. Để giữ được sự trang trọng và linh thiêng, tuyệt đối không sử dụng hoa giả hay trái cây bằng nhựa, vì những vật phẩm này không có sinh khí và có thể làm giảm sự trang nghiêm của mâm cúng. Gia chủ nên chọn các loại hoa tươi như hoa cúc, hoa huệ, hoa sen... và trái cây theo mùa, vừa đẹp mắt vừa mang ý nghĩa cầu chúc may mắn, tài lộc cho cả năm.
Không đốt quá nhiều vàng mã
Theo quan niệm dân gian, việc đốt vàng mã trong ngày Rằm tháng Giêng là cách để gửi gắm lễ vật đến tổ tiên và thần linh. Tuy nhiên, không nên đốt vàng mã quá nhiều vì điều này không chỉ gây lãng phí mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Thay vì tập trung vào số lượng, gia chủ nên chú trọng vào sự thành tâm khi dâng lễ, thể hiện lòng hiếu kính bằng những hành động ý nghĩa hơn, như làm việc thiện hay giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.
Ngày nay, nhiều gia đình đã giản lược hoặc từ bỏ tục đốt vàng mã, thay vào đó là những cách thể hiện lòng thành văn minh và ý nghĩa hơn.
