Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ đã thống nhất phương án trình cấp có thẩm quyền về việc sắp xếp lại đơn vị hành chính. Theo đó, dự kiến giảm khoảng 50% số tỉnh thành và 60-70% số đơn vị hành chính cấp xã so với hiện nay.
Gợi ý cách đặt tên tỉnh sau sáp nhập
Bàn về việc đặt tên cho các tỉnh sau sáp nhập, ông Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội), nhấn mạnh rằng đây là một vấn đề khó khăn và không dễ tìm ra phương án làm hài lòng tất cả.
Theo ông, việc sáp nhập từ 2-3 tỉnh sẽ tạo nên một đơn vị hành chính mới, trong khi mỗi địa phương đều có bản sắc văn hóa riêng, những địa danh gắn liền với lịch sử và con người. Do đó, cách đặt tên cần được cân nhắc kỹ lưỡng để vừa tôn trọng giá trị truyền thống, vừa phù hợp với sự phát triển tương lai.
"Vấn đề cốt lõi ở đây không chỉ là còn tên gọi của tỉnh thành cũ hay không mà mỗi người đều biết trân trọng văn hóa, lịch sử, truyền thống ở nơi đó. Tôi giả sử như tỉnh Bắc Ninh, dù có sáp nhập vào đâu thì quan họ Bắc Ninh mãi là niềm tự hào của người Việt", ông Nguyễn Viết Chức nêu đích đến của vấn đề.
Một trong những phương án được đề xuất là giữ lại tên của một tỉnh trong số các địa phương sáp nhập. Việc lựa chọn này dựa trên vai trò trung tâm, bề dày lịch sử, văn hóa và tiềm năng phát triển kinh tế của địa phương đó. Ông Chức cho rằng cách đặt tên này mang lại sự ổn định, giúp người dân dễ dàng thích nghi với tỉnh mới.
Ngoài ra, một phương án khác cũng được đưa ra là khôi phục tên gọi cũ của các địa phương từng tồn tại trước khi có những lần chia tách, sáp nhập trước đây. Điều này thể hiện sự kế thừa lịch sử, giúp duy trì những giá trị quen thuộc trong tâm thức người dân.
Dù chọn phương án nào, theo ông Nguyễn Viết Chức, các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động và đảm bảo sự đồng thuận trong nhân dân. Ông cũng nhấn mạnh rằng, một địa danh hành chính có thể thay đổi, nhưng giá trị văn hóa, truyền thống của một vùng đất sẽ luôn trường tồn.
"Muốn đất nước phát triển, sánh vai với các nước hùng cường, mỗi người Việt Nam cần thay đổi nếp nghĩ, cách làm cũ kỹ. Việt Nam có nền tảng là một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng. Sáp nhập tỉnh đợt này cũng là một bước để từ bỏ tư duy cũ mòn, nhìn rộng lớn hơn để phát triển văn hóa mới trên cơ sở truyền thống", ông Chức lưu ý.
Như vậy, các cấp, chính quyền địa phương cần thống nhất trong nhận thức, gìn giữ, phát huy văn hóa địa phương với tầm nhìn lớn lao hơn. Ông Chức nhấn mạnh cần phát huy hơn nữa chữ "chúng ta" trong giai đoạn hiện nay.
Những điều cần lưu ý khi đặt tên tỉnh thành sau sáp nhập
Sau khi thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh và bỏ cấp huyện, một vấn đề quan trọng đặt ra là đặt tên đơn vị hành chính mới cũng như xác định trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh sau sáp nhập. TS Trần Anh Tuấn, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, nhấn mạnh rằng việc này cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng, thay vì chỉ đơn giản là ghép tên địa phương lại với nhau.
Tiêu chí đặt tên tỉnh và chọn trung tâm hành chính
Theo ông Tuấn, một số ý kiến đề xuất giữ nguyên tên một tỉnh hiện có khi sáp nhập 2-3 tỉnh. Tuy nhiên, việc đặt tên không chỉ dừng lại ở yếu tố thuận tiện, mà còn cần cân nhắc đến giá trị lịch sử, bản sắc văn hóa, truyền thống của vùng đất đó.
Ngoài ra, khi lựa chọn thủ phủ hành chính, cần dựa trên các yếu tố như vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, mức độ phù hợp với vai trò trung tâm chính trị - hành chính, đồng thời đảm bảo đáp ứng yêu cầu về quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.
"Nhưng điều quan trọng nhất cần chú ý trong việc sắp xếp, đặt tên là phải tạo được sự đồng thuận, thống nhất và đoàn kết từ nhân dân cho tới các cấp ủy Đảng, chính quyền ở các địa phương sáp nhập", ông Tuấn nhấn mạnh.
Sắp xếp lại cơ cấu tổ chức sau sáp nhập
Không chỉ dừng lại ở tên gọi, việc sáp nhập tỉnh còn kéo theo sự thay đổi trong bộ máy quản lý. Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cần có kế hoạch tái cấu trúc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp tỉnh và cấp xã. Đồng thời, phải thực hiện xác định lại vị trí việc làm, biên chế nhân sự cũng như đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức để bố trí phù hợp vào bộ máy mới.
Bên cạnh đó, chính sách dành cho những người chịu tác động từ việc sáp nhập và bỏ cấp huyện cũng cần được triển khai đồng bộ, đảm bảo quyền lợi và tránh xáo trộn lớn trong bộ máy hành chính.
Quản lý tài sản công hiệu quả
Cuối cùng, ông Tuấn nhấn mạnh đến việc kiểm kê, kiểm soát và sử dụng hợp lý tài sản công như trụ sở, kho tàng, thiết bị…. Việc này nhằm tránh lãng phí, thất thoát hoặc sai phạm trong quá trình sáp nhập.
Tóm lại, việc sáp nhập tỉnh không chỉ đơn thuần là ghép địa giới hành chính, mà đòi hỏi một quá trình nghiên cứu và thực hiện toàn diện, khoa học, từ đặt tên, xác định trung tâm hành chính, tái cơ cấu tổ chức, đến quản lý nhân sự và tài sản.
