Mâm cỗ và văn khấn cúng rằm tháng Giêng 2025 chuẩn và đầy đủ

Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu, là một dịp lễ quan trọng trong văn hóa Việt, diễn ra vào ngày 15 tháng 1 Âm lịch. Ngày này, người Việt thường dâng lễ vật lên tổ tiên, Phật và các vị thần linh, thể hiện lòng thành kính và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.

Câu nói xưa "cúng cả năm không bằng ngày rằm tháng Giêng" thể hiện tầm quan trọng của ngày lễ này. Người dân thường đến chùa cầu an, cầu may, hoặc dâng sao giải hạn, cùng với việc chuẩn bị mâm cỗ cúng để dâng tổ tiên.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng gồm những gì?

Mâm cỗ cúng không nhất thiết phải quá đầy đặn, mà tuỳ theo điều kiện từng gia đình. Dù đơn giản hay phong phú, mâm cỗ vẫn thể hiện tấm lòng thành kính, nhớ ơn tổ tiên và cầu mong bình an, hạnh phúc. Dưới đây là các lễ vật phổ biến:

Trái cây: Nhiều gia đình chuẩn bị mâm ngũ quả với chuối, bưởi, đào, quýt và dưa hấu, tượng trưng cho sự đủ đầy, may mắn trong năm mới.
Hoa tươi: Hoa huệ, hoa cúc vàng hay hoa lay ơn thường được dâng lên bàn thờ, thể hiện sự thanh khiết và lòng thành.
Hương, đèn nến: Những vật phẩm này mang ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên, những người đã khuất.
Trầu cau: Bộ trầu cau với ba hoặc năm lá trầu, một miếng cau bổ, biểu tượng cho sự son sắt, tình nghĩa vợ chồng và sự hòa hợp.
Rượu, nước, trà: Các lễ vật này tượng trưng cho sự thanh tịnh, trong sáng.
Mâm cỗ: Tùy theo phong tục, có thể là mâm cỗ chay, mặn hoặc cả hai.

Mâm lễ cúng rằm tháng Giêng tươm tất để bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên. (Ảnh: Lan Nguyen)

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng

Một mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng thường bao gồm:

Gà luộc: Gà trống tơ được luộc nguyên con, thường kèm lá chanh thái nhỏ, tượng trưng cho sự đầy đủ và trọn vẹn.
Xôi: Xôi gấc hoặc xôi đỗ xanh có màu sắc tươi tắn, mang ý nghĩa cầu may mắn và bình an.
Giò lụa, giò thủ: Những khoanh giò tròn, đầy đặn, tượng trưng cho tài lộc và sự an lành.
Nem rán: Món nem rán giòn thơm, với nhân thịt và rau củ, thể hiện sự phong phú trong văn hóa ẩm thực Việt.
Thịt kho tàu: Món ăn truyền thống này với thịt mềm và trứng luộc biểu tượng cho sự giàu sang và phát đạt.
Canh mọc: Món canh với những viên mọc nhỏ hấp dẫn, tượng trưng cho sự đoàn kết, đầm ấm của gia đình.
Rau củ luộc: Màu sắc tươi sáng của rau củ mùa nào thức nấy như bầu, bí, cà rốt, su hào, biểu trưng cho sức khỏe và sự tươi mới.

Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Giêng

Đối với những người chọn mâm cỗ chay, đây là cách thể hiện lòng từ bi, thiện lành. Mâm cỗ chay có thể bao gồm:

Xôi gấc, xôi đỗ xanh: Màu đỏ tươi của xôi gấc mang ý nghĩa cầu may, trong khi xôi đỗ xanh tượng trưng cho sự yên bình.
Nem chay: Làm từ rau củ, mộc nhĩ, nấm hương, đậu phụ, món ăn này vừa ngon vừa dễ làm.
Đậu hũ chiên sả: Đậu hũ chiên giòn, đậm đà hương vị sả, là món ăn đơn giản nhưng thơm ngon.
Canh nấm chay: Món canh này có hương vị ngọt thanh từ các loại nấm và đậu hũ non, rất tốt cho sức khỏe.
Rau củ luộc/xào chay: Các loại rau như bông cải, cà rốt, đậu que không chỉ đẹp mắt mà còn giàu dinh dưỡng.
Chè trôi nước chay: Món chè ngọt ngào, tượng trưng cho sự đoàn viên và hạnh phúc trong gia đình.

Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Giêng. (Ảnh: Tô Hằng Quyên)

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng, dù đơn giản hay phong phú, đều là biểu tượng cho tấm lòng thành kính, biết ơn tổ tiên và mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng.

Các bài văn khấn cúng rằm tháng Giêng cổ truyền

Dưới đây là bài cúng rằm tháng Giêng theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam (NXB Văn hoá Thông tin), bạn đọc có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị tôn thần.

Con kính lạy Cao tằng tổ khảo, Cao tằng tổ tỷ, thúc bá đệ huynh, cô di tỷ muội nội họ ngoại.

Tín chủ (chúng) con là:... ngụ tại:..

Hôm nay là ngày rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ... nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được vạn sự tốt lành, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.

Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn gia tiên rằm tháng Giêng

Hôm nay là ngày rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025.

Tín chủ (chúng) con là:... ngụ tại:...

Chúng con thành tâm có lời kính mời: Nhật cung Thái Dương thiên tử tinh quân; Nam Tào, Bắc Đẩu tinh quân; Thái Bạch, Thi Tuế tinh quân; Bắc cực Tử vi Đại Đức tinh quân; Văn Xương, Văn Khúc tinh quân; Nhị thập bát tú, Ngũ hành tinh quấn; La Hầu, Kế Đô tinh quân giáng lâm trước án, nghe lời mời cẩn tấu:

Ngày rằm Nguyên tiêu, theo lệ trần tục, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả thắp nén tâm hương dâng lên trước án, kính mời các vị lai lâm hâm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tối lành, gia đình hoà thuận, trên bảo dưới nghe.

Đèn trời xán lạn chiếu thắp cõi trần. Xin các tinh quân lưu ân lưu phúc. Lễ tuy mọn bạc, lòng thành có dư. Mệnh vị an cư, thân cung khang thái.

Phục duy cẩn cáo!

Văn khấn Thổ công ngày rằm tháng Giêng

Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.

Con kính lạy ngài Đông Thần quân.

Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long mạch.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức tôn thần.

Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần.

Con kính lạy các tôn thần cai quản trong khu vực này.

Tín chủ (chúng) con là:.. ngụ tại:...

Hôm nay là ngày rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả, đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa, Long mạch tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị tôn thần cai quản trong khu vực này.

Cúi xin các ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc, công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Bài văn khấn rằm tháng Giêng tại chùa

Dốc lòng kính lễ Phật, Pháp, Tăng thường ở khắp mười phương (3 lần, mỗi lần lạy 1 lạy, cầm 3 nén hương quỳ đọc tiếp).

Nguyện mây hương lành này,

Biến khắp mười phương giới,

Trong có vô biên Phật,

Vô lượng hương trang nghiêm,

Viên mãn đạo Bồ tát,

Thành tựu hương Như Lai (1 lạy, và cắm hương vào bát hương).

Dâng hương cúng dàng rồi, dốc lòng kính lễ Phật, Pháp, Tăng thường ở khắp mười phương ( 1 lạy, thành kính chấp tay thành búp sen đọc bài ca tụng công đức của Đức Phật).

Phật thân rực rỡ tựa kim san

Thanh tịnh không gì thể sánh ngang

Vô thượng chí tôn công đức mãn

Cúi đầu con lạy Phật Sơn Vương.

Phật đức bao la như đại dương

Bảo châu tàng chứa đủ bên trong

Trí tuệ vô biên vô lượng đức

Đại định uy linh giác vẹn toàn.

Phật tại Chân Như pháp giới tàng

Không sắc không hình chẳng bụi mang

Chúng sinh bái vọng muôn hình Phật

Bỗng thấy tai nàn tận hóa tan.

Án phạ nhật ra hồng.

Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Tận hư không biến pháp giới quá hiện vị lai thập phương chư Phật, tôn Pháp, Hiền thánh tăng thường trụ Tam bảo (1 lạy).

Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Sa Bà Giáo chủ Bản sư Thích Ca Mâu Ni Phật, Đương lai hạ sinh Di Lặc tôn Phật, Đại Trí Văn Thù Sư Lợi Bồ tát, Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ tát, Hộ Pháp Chư tôn Bồ tát, Linh Sơn Hội Thượng Phật Bồ tát (1 lạy).

Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Tây phương Cực lạc thế giới Đại từ Đại bi A Di Đà Phật, Đại bi Quán Thế Âm Bồ tát, Đại Thế Chí Bồ tát, Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ tát, Thanh Tịnh Đại Hải Chúng Bồ tát (1 lạy).

Con nay đều vì bốn ân, ba cõi pháp giới chúng sinh, nguyện xin ba chướng tiêu trừ, dốc lòng sám hối (1 lạy, quỳ đọc).

Chí tâm sám hối:

Xưa kia gây nên bao ác nghiệp

Đều vì ba độc: tham, sân, si

Bởi thân, miệng, ý phát sinh ra

Hết thảy con nay xin sám hối.

Như vậy tất thảy bao nghiệp chướng

Ắt hẳn tiêu diệt không tàn dư

Niệm niệm âm vang tận pháp giới

Độ khắp chúng sinh nhập Bất thoái (1 lạy).

Sám hối phát nguyện rồi, chúng con kính lễ Đức Phật Thích Ca, Phật A Di Đà và chư Phật ở khắp mười phương (1 lạy).

Nam mô A Di Đà Phật!