Cây dứa dại có tên khoa học là Pandamus tectorius Sol, thường được gọi với nhiều cái tên khác như: dứa núi, dứa gai, dã ba la, sơn ba la, lộ đầu từ,... Đây là một loại cây thuộc họ Pandamus (Dứa dại). Dứa dại là một cây thuốc rất quý. Chiều cao trung bình của cây dứa dại khoảng 3m đến 4m, phân nhánh ở ngọn, thân cây có rất nhiều rễ phụ rủ xuống đất. Lá cây dài khoảng 1m-2m, mọc thành chùm ở đầu nhánh, mép lá có nhiều gai sắc nhọn, chính giữa là có một đường gân.
Cụm hoa mang quả sẽ phát triển thành khối có hình dạng giống với quả trứng, có cuống, dài 15-25cm, quả dứa dại có màu xanh và sẽ chuyển sang màu vàng cam khi chính. Quả hạch phẳng, có góc cạnh và ở đỉnh tạo thành hình bướu, có nhiều hốc, nhiều cạnh.Ở Việt Nam, cây dứa dại được trồng và mọc dại ở rất nhiều nơi, đặc biệt là những nơi như: Dọc bờ ngoài nước mặn, ven biển, rừng ngập mặn, các bãi ẩm có cát hoặc dọc bờ sông, bờ ao ở trong đất liền. Những địa phương có nhiều cây dứa dại là: Hòa Bình, Hà Nam, Quảng Ninh, Quảng Nam, Đà Nẵng, Bình Thuận, Kiên Giang, Đồng Nai,...
Quả dứa dại chữa bệnh gan
Chất Silymarin trong quả và đọt lá và rễ có tác dụng ổn định màng tế bào, ngăn cản quá trình xâm nhập của các chất độc vào bên trong tế bào gan, giúp cho tế bào không bị các chất độc xâm nhập và huỷ hoại, do đó nó làm bền vững màng tế bào, duy trì được cấu trúc, chức năng của tế bào. Làm chậm quá trình biến đổi của tế bào gan. Tăng nhanh quá trình tái tạo tế bào gan sau tổn thương. Theo y học cổ truyền, dứa dại có vị ngọt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết tán kết được coi là “thần dược” đối với bệnh gan vì nó làm sạch các độc tố trong gan, bởi gan làm chức năng lọc thải chất độc nên dễ bị nhiễm độc gan. Nếu bạn uống quen nước sắc quả hoặc lá dứa dại sẽ thấy vị của nó thanh và mát. Dứa dại làm cho da mịn màng và trở nên tươi sáng hơn do nó có tác dụng làm mát gan, giải nhiệt, thải độc tố, giúp da ít bị mụn và khô ráp. Và Silymarin cũng là thành phần chính trong các thuốc điều trị bệnh gan hiện nay. Ngăn ngừa gan nhiễm mỡ cực tốt.
Quả dứa dại có tác dụng chữa được một số loại viêm gan, một vài thể nhất định, chứ không phải bất cứ thể viêm gan nào cũng có thể dùng vị thuốc Nam này. Dứa dại chỉ có các dụng chữa viêm gan cấp, bệnh viêm gan ở giai đoạn đầu và một số ít thể viêm gan mãn tính.
Bài thuốc chữa viêm gan siêu vi
Quả dứa dại khô 12g, diệp hạ châu (chó đẻ răng cưa) 8g, nhân trần 12g, trần bì 8g, hổ trượng căn (cốt khí củ) 12g, ngũ vị tử 6g, cam thảo 4g. Tất cả cho vào sắc với 1 lít nước, đun cạn còn 450ml, chia uống 3 lần trong ngày, uống lúc đói.
Quả dứa dại vị ngọt, tính bình, có tác dụng ích huyết, cường tâm, bổ tỳ vị, tiêu đàm phá trệ, giải độc; Cốt khí có tác dụng lợi tiểu thông kinh, giảm đau, giảm độc, dùng cho những người bụng trướng, tiểu tiện khó khăn; Nhân trần vị thuốc thường dùng trong nhân dân chữa bệnh vàng da. Nhân trần có tác dụng tăng tiết mật và tăng thải độc của gan và có tác dụng chống viêm, thông tiểu tiện nên được dùng trong chữa bệnh vàng da, bệnh gan.
Bài thuốc chữa phù thũng, xơ gan cổ trướng
Rễ dứa dại khô 30-40g, rễ cỏ xước 20-30g, cỏ lưỡi mèo (chỉ thiên) 20-30g. Tất cả cho vào sắc nước uống trong ngày. Rễ dứa dại vị ngọt, tính mát có tác dụng ra mồ hôi, hạ sốt, lợi thủy, hóa thấp, dùng cho người bệnh viêm gan, viêm thận. Chỉ thiên có vị đắng, tác dụng giảm sốt, thải độc; Cỏ xước vị chua, đắng, tính bình, không độc, vào 2 kinh can và thận. Có tác dụng phá huyết, hành ứ (sống), bổ can thận (chế biến chín).
Các bài thuốc chữa bệnh khác từ dứa dại
Theo y học hiện đại nghiên cứu: Các thành phần ngoài của lá chứa tinh dầu mà 70% là methyl ether của b-phenylethyl alcohol, resveratrol. Hoa nở chứa 0,1-0,3% tinh dầu trong quả và rễ dứa dại có chứa benzyl benzoate, benzyl salicylate, benzyl acetate, benzyl alcohol, silymarin, geraniol, linalool, linalyl acetate, bromostyren, guaiaco,l phenylethyl alcohol và aldehyd. Có công dụng chữa kiết lỵ, chữa viêm gan siêu vi do virus, chữa sỏi thận, chữa mắt sinh màng mộng, thị lực giảm dần, nhìn không rõ, chữa cảm nắng, say nắng, giúp bổ máu, giúp tiêu đờm, giải độc rượu, bồi bổ cơ thể.
Chữa các vết loét sâu gây thối xương
Lấy đọt non của cây dứa dại sau đó rửa sạch và giã nát để đắp vào vùng có vết thương. Tác dụng của đọt non cây dứa dại trong trường hợp này chính là hút mủ ra khỏi vết thương và làm cho chỗ bị viêm loét lành nhanh chóng hơn.
Chân bị lở loét lâu ngày
Phương pháp điều trị bệnh chân bị lở loét lâu ngày bằng cách giã nát đọt non của cây dứa dại và đậu tương để đắp vào chỗ bị lở loét. Phương pháp này vừa có thể làm cho vết thường lành nhanh chóng vừa có tác dụng sát trùng vết thương.
Trị chứng bồn chồn, chân tay khó chịu
Đun sôi tất cả các nguyên liệu sau đây để lấy nước uống hàng ngày: 30g đọt non, 6g đăng tâm thảo, 15 cái búp tre, 30g xích tiểu đậu.
Chữa ho do cảm mạo
Theo ghi chép của “Quảng Tây Trung Thảo Dược”, chúng ta có thể dùng 10-15g quả dứa dại hoặc 4-12g hoa dứa dại để sắc lấy nước để uống trong ngày.
Chữa viêm thận phù thũng
Sử dụng 30g rễ cây dứa dại cùng với 150g thịt nạc nấu canh để ăn, mỗi tuần ăn khoảng 3-4 lần. Để mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất thì trong quá trình sử dụng thì hàng ngày, trước mỗi bữa ăn chúng ta nên uống nước sắc của các loại nguyên liệu sau đây: 30g rau dừa nước khô, 10g bông mã đề, 12g rau má, 12g bồ công anh.
Điều trị viêm tiết niệu, sỏi thận
Chuẩn bị tất cả các nguyên liệu: 12-20g rễ dứa dại, 10-12g rễ cỏ tranh, 10-12g hạt quả chuối hột, 10- 12g rễ cây lau, 15-20g kim tiền thảo, 10-12g củ cỏ ống, 8-10g bông mã đề. Sắc tất cả những nguyên liệu này cùng với nhau để lấy nước uống. Mỗi ngày uống khoảng 2-3 lần, mỗi lần uống khoảng 150ml, tốt nhất nên uống trước bữa ăn.
Cây dứa dại điều trị bệnh gout
Bệnh gút (gout) hay còn được biết đến là bệnh thống phong, là một trong những dạng viêm khớp đem lại nhiều đau đớn cho người bệnh. Bệnh gút xảy ra do cơ thể tích tụ nhiều acid uric trong máu. Acid uric được sản sinh từ sự phân hủy chất purin hấp thu qua các thực phẩm, đồ uống hàng ngày. Trong quả lá và rễ hoa dứa dại có chứa nhiều hoạt chất làm giảm quá trình hấp thu purin, từ đó giảm sự hình thành axit uric. Còn chất kiềm có tác dụng trung hòa với axit uric trong máu, làm chậm tiến triển của bệnh. Quả dứa dại tươi đem đi phơi khô sắc nước uống giúp thanh nhiệt, lợi tiểu, hỗ trợ đào thải acid uric ra ngoài cơ thể. Ngăn ngừa sự phát triển của bệnh, hỗ trợ giảm đau đớn, tăng cường sức đề kháng. Giải thiểu áp lực cho thận.
Dứa dại giúp giảm cholesterol trong máu
Mỡ máu hay cholesterol cao là một bệnh phổ biến ở người, đặc biệt là người cao tuổi, những người mắc các bệnh chuyển hóa. Nếu bị cholesterol cao kéo dài làm cho người bệnh có nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, tim mạch, các loại bệnh về mạch máu. Trong quả dứa dại có hàm lượng vitamin C cao, nó còn là loại cây có chứa hàm lượng chất xơ hòa tan lớn, nên nó rất có ích trong việc làm giảm mỡ máu trong gan.
Các vitamin tan trong dầu mỡ như vitamin A, E, trong quả dứa dại giúp phục hồi và đỡ bị rối loạn chuyển hóa thêm nữa từ các bệnh lý của gan hay nhiễm mỡ của gan. Ngăn ngừa gan nhiễm mỡ cực kỳ hiệu quả.
Ngăn ngừa lão hóa hỗ trợ làm đẹp da
Đối với chị em phụ nữ rất thích lá dứa dại thất bởi trong hỗn hợp trên có chứa nhiều khoáng chất tốt cho da. Đối với chị em phụ nữ đặc biệt rất sợ lão hóa. Trong lá đọt non dứa dại có chứa hợp chất chóng oxy hóa tự nhiên là resveratrol, (như tôi đã nói ở trên) là thành phần trong rất nhiều dược phẩm với tác dụng chống lão hóa.
Không những thế tinh dầu bên trong lá dứa non dứa dại chứa dưỡng chất đặc biệt này còn giúp cơ thể hạn chế hấp thụ calo, từ đó kìm hãm các enzyme gây ra quá trình lão hóa, đồng thời làm tăng sự ổn định của cấu trúc ADN và kéo dài tuổi xuân của con người lên đến 70%. Do vậy giúp làm trắng da ngăn ngừa lão hóa điều trị mụn nám da tàn nhang hiệu quả (Có thể dùng sắc nước uống hoặc giã nát bôi lên da mặt lưu ý chỉ dùng lá non và đọt non không nên dùng lá đã già ).
Trị đái buốt, đái rắt
Sử dụng khoảng 15-20g đọt non tươi để sắc lấy nước uống hàng ngày.
Chữa đau đầu, mất ngủ
Chúng ta có thể cải thiện chứng mất ngủ và điều trị bệnh đau đầu bằng cách dùng 30g rễ dứa dại khô sao thơm sau đó đem sắc để lấy nước uống 2 lần mỗi ngày.
Bồi bổ cơ thể
Thái lát mỏng quả dứa dại sau đó mang đi ngâm rượu, nên uống 1 chén nhỏ vào mỗi bữa ăn.
Chữa chứng viêm tinh hoàn
Lấy khoảng 30-60g hạt của quả cây dứa dại, 30g lá tía tô, 30g lá quất hồng bì rửa sạch và đun lấy nước. Nên dùng để rửa tinh hoàn khi nước còn ấm.
Chữa bệnh kiết lỵ
chúng ta có thể chữa được bệnh kiết lỵ bằng cách dùng 30-60g quả của cây dứa dại sắc lấy nước uống hàng ngày.
Thị lực giảm, nhìn không rõ
Có một phương pháp chữa được triệu chứng thị lực giảm, nhìn không rõ bằng quả dứa dại. Cách làm là thái lát mỏng quả dứa dại sau đó cho vào mật ong để ngâm ăn trong ngày. Mỗi ngày nên ăn hết 1 quả. Thực hiện phương pháp này trong khoảng thời gian 1 tháng sẽ thấy hiệu quả rất rõ rệt.
Nguyễn Dung (t/h)
