Sau khi Sức khỏe cộng đồng có bài viết về sản phẩm của công ty Sao Thái Dương có dấu hiệu quảng cáo trái pháp luật, PV đã có cuộc trao đổi với chuyên gia pháp lý Nguyễn Gia Hải (Văn phòng luật sư Vạn Xuân Hà Nội - Đoàn luật sư TP Hà Nội).
Ông Hải cho biết, theo Luật quảng cáo năm 2013 thì “Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi; tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân.”
Cũng theo luật này, những hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo cũng được quy định tại điều 8 và đã được Bộ y tế cụ thể hóa tại thông tư số 08/2013 đối với hoạt động quảng cáo thực phẩm, bao gồm cả thực phẩm chức năng như sau:
“Điều 3 . Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo thực phẩm
1. Quảng cáo thực phẩm khi ch¬ưa có giấy xác nhận nội dung quảng cáo của cơ quan y tế có thẩm quyền cấp.
2. Quảng cáo thực phẩm là hàng giả, hàng kém chất lượng.
3. Quảng cáo thực phẩm có tác dụng như¬ thuốc chữa bệnh.
4. Quảng cáo thực phẩm không phù hợp với nội dung đã công bố hợp quy hoặc công bố phù hợp với quy định về an toàn thực phẩm hoặc quảng cáo quá tác dụng của thực phẩm.
5. Quảng cáo thực phẩm dưới hình thức bằng các bài viết của bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế có nội dung mô tả thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh.
6. Sử dụng hình ảnh, uy tín, thư tín của các đơn vị y tế, nhân viên y tế, thư cảm ơn của bệnh nhân để quảng cáo thực phẩm.
7. Các hành vi cấm khác đã được pháp luật về quảng cáo quy định.”
Theo đó, nếu một cá nhân, tổ chức nếu như cố ý thực hiện một trong những hành vi bị cấm nêu trên thì sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây nguy hiểm cho xã hội và đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Viêm xương khớp Cây Đa được quảng cáo trên website benhkhop.vn
Cũng theo luật gia Nguyễn Gia Hải, việc xử phạt hành chính được quy định như sau:
Theo khoản 1 điều 70 của nghị định 158/2013 của chính phủ thì cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm trong hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng có thể bị xử phạt hành chính lên đến 30 triệu đồng, cụ thể:
tại khoản 1, 2, 3 và 4 của điều 70 NGhị định 158/2013 của chính phủ quy định rõ:
“Điều 70. Vi phạm các quy định về quảng cáo thực phẩm, phụ gia thực phẩm
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi không đọc rõ ràng nội dung khuyến cáo “Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh” khi quảng cáo thực phẩm chức năng trên báo nói, báo hình.
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Quảng cáo thực phẩm, phụ gia thực phẩm không phù hợp với một trong các tài liệu theo quy định;
b) Quảng cáo thực phẩm, phụ gia thực phẩm thiếu một trong các nội dung tên thực phẩm, phụ gia thực phẩm, tác dụng chính và phụ đối với thực phẩm chức năng; tên và địa chỉ tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường;
c) Tổ chức hội chợ, hội thảo, hội nghị, triển lãm có phát tán hoặc thuyết trình các sản phẩm in, ghi âm, ghi hình, thiết bị lưu chứa dữ liệu giới thiệu sản phẩm thực phẩm, phụ gia thực phẩm không đúng với hồ sơ công bố hợp quy hoặc công bố phù hợp với quy định về an toàn thực phẩm hoặc hồ sơ đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo.
3. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức hội chợ, hội thảo, hội nghị, triển lãm có phát tán hoặc thuyết trình các sản phẩm in, ghi âm, ghi hình, thiết bị lưu chứa dữ liệu giới thiệu sản phẩm thực phẩm, phụ gia thực phẩm không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung theo quy định.
4. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Quảng cáo thực phẩm dưới hình thức các bài viết của bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế có nội dung mô tả thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh; sử dụng hình ảnh, uy tín, thư tín của các đơn vị y tế, nhân viên y tế, thư cảm ơn của bệnh nhân để quảng cáo thực phẩm;
b) Quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc chữa bệnh.”
Ngoài ra, cá nhân, tổ chức vi phạm còn phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả theo khoản 5 của điều luật này:
“5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc cải chính thông tin đối với hành vi quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản 2 và Khoản 4 Điều này;
b) Buộc tháo gỡ, tháo dỡ hoặc xóa quảng cáo đối với hành vi quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản 2 và Khoản 4 Điều này;
c) Buộc thu hồi, tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Điểm c Khoản 2, Khoản 3 Điều này.”
Website benhkhop.vn ghi thông tin của công ty Sao Thái Dương phía cuối trang.
Chuyên gia pháp lý Nguyễn Gia Hải cũng cho biết, về hình sự, nếu hành vi vi phạm của các cá nhân, tổ chức trong quá trình quảng cáo thực phẩm chức năng tuy đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án về tội quảng cáo gian dối mà còn vi phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội quảng cáo gian dối theo khoản 1 điều 197 của Bộ luật hình sự năm 2015 với hình phạt tiền lên đến 100 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ lên đến 3 năm:
“Điều 197. Tội quảng cáo gian dối
1. Người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ
10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.”
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền lên đến 50 triệu, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm theo khoản 2 của điều luật này:
“2. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Trước đó, Sức khỏe Cộng đồng đã phản ánh về sản phẩm Viên xương khớp Cây Đa có dấu hiệu quảng cáo như thuốc chữa bệnh, "thổi" phồng công dụng, đại diện công ty Sao Thái Dương - ông Tô Xuân Hiếu một mực khẳng định hai website benhkhop.vn và nhathuoc365.vn không phải của doanh nghiệp này.
Khi PV gọi điện đến số hotline của một trong hai website nói trên, đầu dây bên kia xác nhận là của công ty Sao Thái Dương, đồng thời tư vấn rằng sản phẩm Viên xương khớp Cây Đa là "thuốc đông y", cho biết sẽ gửi hàng đến địa chỉ của khách hàng với giá 450.000 đồng/hộp.
Nếu công ty Sao Thái Dương không biết, không kiểm soát được sản phẩm của mình bị "thổi" công dụng, vậy ai sẽ phải chịu trách nhiệm trước hành động vi phạm pháp luật?
Báo Sức khỏe cộng đồng sẽ tiếp tục thông tin.
Minh Anh
