Mới đây, thông tin hàng ngàn que thử HIV, viêm gan B tại Bệnh viện Xanh Pôn bị cắt đôi để làm xét nghiệm máu cho bệnh nhân khiến người dân hết sức phẫn nộ. Các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực Hóa - vi sinh đã khẳng định việc cắt đôi que thử có thể làm sai lệch hoàn toàn kết quả xét nghiệm. Đặc biệt những người mang bệnh nhưng lại cho kết quả âm tính sẽ vô cùng nguy hại với cộng đồng.
Vấn đề đặt ra hiện nay là tại một bệnh viện lớn ở Hà Nội vẫn tồn tại những hình thức gian dối, vô đạo đức như vậy thì người bệnh có nên tiếp tục tin tưởng các loại xét nghiệm. Trước tình hình này, nhiều người lựa chọn sử dụng các loại que thử HIV, viêm gan B tại nhà.
Không nên quá tin tưởng vào kết quả que test viêm gan B tại nhà
Chỉ cần lên mạng tìm kiếm, rất nhiều dạng que thử HIV, viêm gan B có xuất xứ từ Mỹ, Anh… với đủ loại khác nhau được rao bán tràn lan. Giá bán các loại que thử tại nhà không quá cao trong khi chúng được quảng cáo là cho kết quả chính xác tới 99%.
Giải đấp vấn đề này, các chuyên gia cho rằng các loại que thử tại nhà chỉ cho kết quả sàng lọc bước đầu. Nếu muốn khẳng định chính xác có mắc bệnh HIV hay viêm gan B không bắt buộc phải tới các cơ sở y tế chuyên khoa để làm xét nghiệm máu kỹ lưỡng.
Trả lời về vấn đề này, BS nội trú Lương Quốc Chính (Bệnh viện Bạch Mai) cho rằng, hiện nay công nghệ xét nghiệm các loại bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là HIV và viêm gan B có những sự tiến bộ vượt bậc. Các loại que thử nhanh hay còn gọi là "rapid test" được đánh giá là đơn giản, dễ thực hiện, độ chính xác cao (xét nghiệm HIV nhanh Ora Quick HIV-1/2 có độ nhạy 99%, độ đặc hiệu 100%).
Nếu que xét nghiệm còn nguyên vẹn, nồng độ các kháng thể đúng quy định của nhà sản xuất sẽ cho kết quả có độ chính xác như mong muốn. Nếu que xét nghiệm bị cắt dọc thì nồng độ kháng thể sẽ giảm đi một nửa ảnh hưởng tới độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Theo Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, trong xét nghiệm chẩn đoán HIV, có nhiều cấp độ khác nhau. Với loại test nhanh có độ nhạy rất cao nhưng độ đặc hiệu thấp. Tức là trong một số trường hợp người có nguy cơ nhiễm HIV thì test nhanh cho kết quả dương tính nhưng cũng chưa thể khẳng định chắc chắn người đó đã bị nhiễm HIV. Để làm được điều này phải thực hiện các cấp độ xét nghiệm khác, ở các labo chuẩn.
Que thử HIV tại nhà chỉ mang tính chất sàng lọc
Tương tự với xét nghiệm viêm gan B, BS Nguyễn Tấn Thủ (cố vấn kỹ thuật tại Phòng khám Nhà Mình) cho biết, hiện tại không có que thử viêm gan B được đánh giá là chuẩn xác tại nhà. Còn đối với que thử HIV cũng không phải loại nào cũng cho kết quả chuẩn xác. Do đó, người bệnh cần hết sức thận trọng khi sử dụng các loại que thử này.
Người dân nếu muốn xét nghiệm HIV, đều có thể tự làm ở nhà, tương tự như xét nghiệm chẩn đoán thai sớm, xét nghiệm tiểu đường. Tuy nhiên, kết quả test tại nhà chỉ mang tính chất sàng lọc. Nếu có kết quả dương tính, bệnh nhân cần tới các cơ sở y tế uy tín để thực hiện các bước xét nghiệm kỹ lưỡng hơn.
Theo quy định của Bộ Y tế tại Quyết định 1112/QĐ-BYT (Hướng dẫn thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV trong theo dõi, điều trị HIV/AIDS, Bộ Y tế):
Nguyên tắc thực hiện xét nghiệm HIV:
- Xét nghiệm tải lượng HIV trong theo dõi điều trị HIV/AIDS do bác sĩ điều trị tại các cơ sở y tế điều trị bằng thuốc kháng HIV chỉ định theo quy định tại Quyết định số 5418/QĐ-BYT.
- Xét nghiệm tải lượng HIV được thực hiện ở các cơ sở xét nghiệm đã được phê duyệt triển khai kỹ thuật xét nghiệm tải lượng HIV, quy trình thực hiện xét nghiệm phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về lấy mẫu, bảo quản, vận chuyển mẫu và thực hiện xét nghiệm nhằm đảm bảo chất lượng xét nghiệm.
Quy trình chỉ định xét nghiệm HIV bao gồm:
Lập danh sách người bệnh đủ tiêu chuẩn xét nghiệm hằng tháng vào sổ theo dõi xét nghiệm tải lượng HIV theo quy định. Người bệnh cần được tư vấn về sự cần thiết của việc xét nghiệm tải lượng HIV cũng như thời điểm lấy mẫu xét nghiệm. Chỉ định xét nghiệm ghi nhận vào bệnh án và phiếu xét nghiệm.
Nghi ngờ thất bại điều trị thuốc ARV hoặc khi kết quả xét nghiệm tải lượng HIV thường quy ≥ 200 bản sao/ml. Xét nghiệm lần thứ hai sau khi kết quả xét nghiệm lần 1 trên 200 bản sao/ml. Ghi rõ thời gian thực hiện và kết quả xét nghiệm tải lượng lần thứ nhất.
Chỉ định xét nghiệm HIV với phụ nữ đang điều trị thuốc ARV và có thai (nêu rõ tuổi thai) và phụ nữ nhiễm HIV cho con bú.
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2019/12/09/Gian lận xét nghiệm HIV tại Bệnh viện Xanh Pôn - VTV24_09122019222244.mp4[/presscloud]
Vụ gian lận vật tư y tế này được Trung tâm VTV24 phát hiện và điều tra
Xem thêm: BV Xanh Pôn cắt đôi que thử HIV và viêm gan B cho kết quả xét nghiệm sai lệch nghiêm trọng ra sao?
Hà Ly (t/h)
