Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về định nghĩa, nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa táo bón chức năng cấp tính ở trẻ em. Hiểu rõ về vấn đề này sẽ giúp phụ huynh có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.
Táo bón chức năng cấp tính ở trẻ là gì?
Táo bón chức năng cấp tính ở trẻ được định nghĩa là tình trạng đại tiện bất thường kéo dài dưới 8 tuần. Trẻ bị táo bón chức năng cấp tính thường có các triệu chứng như đi ngoài dưới 3 lần một tuần, phân to và cứng, đau khi đi ngoài, và có hành vi nín giữ phân. Đối với trẻ dưới 4 tuổi, chẩn đoán táo bón chức năng cấp tính đòi hỏi ít nhất 2 trong 6 tiêu chuẩn kéo dài ít nhất 1 tháng. Trẻ lớn hơn 4 tuổi cần đáp ứng ít nhất 2 tiêu chuẩn trong 1 tháng để được chẩn đoán. Táo bón chức năng khác với táo bón do nguyên nhân thực thể, chiếm đến 90-95% các trường hợp táo bón ở trẻ em.
Nguyên nhân dẫn đến táo bón ở trẻ
Táo bón chức năng cấp tính ở trẻ em có nhiều nguyên nhân phức tạp. Nín giữ phân là một trong những nguyên nhân chính, xảy ra khi trẻ cố tình nhịn đi ngoài ngay cả khi có cảm giác mót. Chế độ ăn thiếu chất xơ cũng góp phần gây táo bón, đặc biệt là ở trẻ từ 2-5 tuổi cần 7-15 gram chất xơ mỗi ngày, và trẻ lớn hơn cần 15-20 gram. Việc tiêu thụ quá nhiều sữa bò, trên 960ml/ngày, có thể làm chậm nhu động ruột và gây chán ăn. Ngoài ra, những thay đổi trong thói quen đi vệ sinh, như khi trẻ bắt đầu đi học hoặc tập tự đi ngoài, cũng có thể dẫn đến táo bón do trẻ e ngại sử dụng nhà vệ sinh công cộng hoặc sợ đau khi đi ngoài.
Điều trị táo bón cấp tính mới khởi phát ở trẻ
Điều trị táo bón cấp tính mới khởi phát ở trẻ đòi hỏi một cách tiếp cận đa chiều. Đối với trẻ nhỏ chưa ăn thức ăn đặc, việc bổ sung carbohydrate không tiêu hóa vào sữa, như nước ép táo, lê, mận có chứa sorbitol, có thể giúp làm mềm phân. Trẻ dưới 4 tháng có thể uống 30ml nước ép quả pha loãng, trong khi trẻ trên 4 tháng có thể uống 60-120ml nước ép quả nguyên chất mỗi ngày. Lactulose, với liều khoảng 1ml/kg/ngày, cũng có thể được thêm vào sữa. Đối với trẻ đã ăn thức ăn đặc, việc tăng cường chất xơ từ rau, hoa quả và các loại hạt củ là cần thiết. Trong trường hợp táo bón nặng, việc sử dụng thuốc nhuận tràng có thể được cân nhắc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Viên đạn Glycerin có thể được sử dụng, nhưng không nên dùng thường xuyên do có thể gây kích ứng niêm mạc trực tràng.
>>> Xem thêm: Cải Thiện Táo Bón Ở Trẻ Bằng Cách Thay Đổi Chế Độ Sinh Hoạt
Cách phòng bệnh và theo dõi táo bón cấp tính ở trẻ
Phòng ngừa táo bón cấp tính ở trẻ em đòi hỏi sự chú ý đặc biệt trong các giai đoạn chuyển tiếp quan trọng. Khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc, cần đảm bảo cung cấp đủ chất xơ và nước. Trẻ dưới 2 tuổi cần khoảng 5 gram chất xơ mỗi ngày, có thể đạt được thông qua việc bổ sung rau mềm, các loại hạt và hoa quả. Nhu cầu nước của trẻ phụ thuộc vào cân nặng, ví dụ trẻ 5kg cần 500ml/ngày, trẻ 10kg cần 1000ml/ngày. Khi trẻ chuyển từ sữa mẹ sang sữa bò, cần theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu táo bón và có thể thử cho trẻ uống sữa đậu nành nếu cần. Đối với trẻ bắt đầu tự đi vệ sinh, việc tạo điều kiện thuận lợi như cung cấp bệ để chân khi ngồi bồn cầu có thể giúp trẻ đi ngoài dễ dàng hơn. Cuối cùng, khi trẻ bắt đầu đi học, cần khuyến khích trẻ duy trì thói quen đi vệ sinh đều đặn và không nên nhịn đi ngoài khi có cảm giác mót. Việc theo dõi đều đặn thói quen đi ngoài của trẻ và can thiệp sớm khi có dấu hiệu táo bón là chìa khóa để ngăn ngừa tái phát và biến chứng lâu dài.
