Mở rộng trợ cấp cho người cao tuổi
Luật Bảo hiểm Xã hội 2024 mang đến những cải tiến quan trọng nhằm nâng cao đời sống cho người cao tuổi, trong đó nổi bật là chính sách bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội. Những thay đổi đáng chú ý gồm: hạ độ tuổi hưởng trợ cấp từ 80 xuống 75, một số nhóm đối tượng đặc biệt có thể được nhận từ 70 tuổi; tăng mức trợ cấp lên 500.000 đồng/người/tháng từ ngày 1/7/2025; đồng thời, người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí.
Theo dự kiến, khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 75 trở lên sẽ được thụ hưởng chính sách ngay khi luật có hiệu lực. Ngoài ra, nhóm từ 60 đến dưới 75 tuổi, dù không có lương hưu nhưng từng tham gia bảo hiểm xã hội, cũng sẽ nhận được trợ cấp tùy theo số năm đã đóng.
Để đủ điều kiện hưởng chính sách này, người lao động cần đảm bảo chưa từng nhận bảo hiểm xã hội một lần, không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm và có đề nghị hưởng trợ cấp hàng tháng.
Với những điều chỉnh mang tính đột phá, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 không chỉ mở rộng mạng lưới an sinh mà còn góp phần giúp hàng triệu người cao tuổi có cuộc sống ổn định, an nhàn hơn trong tương lai.
Đối tượng được hưởng trợ cấp hằng tháng
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, bắt đầu từ ngày 1/7/2025, người lao động nếu đáp ứng đủ điều kiện sẽ được hưởng lương hưu hoặc trợ cấp hưu trí xã hội. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một nhóm đối tượng đặc biệt: những người chưa đủ điều kiện nhận lương hưu nhưng cũng chưa đến độ tuổi để hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Để đảm bảo quyền lợi cho nhóm này, luật quy định về chính sách trợ cấp hằng tháng, cụ thể tại Điều 23.
Khoản 1 Điều 23 nêu rõ, để được nhận trợ cấp hằng tháng, người lao động phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
Về độ tuổi
Từ ngày 1/7/2025, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ được xem xét trợ cấp. Cụ thể, lao động nam phải từ 61 tuổi 3 tháng trở lên, lao động nữ từ 56 tuổi 8 tháng trở lên và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội nhưng chưa đủ điều kiện để nhận lương hưu.
Điều kiện hưởng lương hưu (Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024)
Người lao động cần có ít nhất 15 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Nếu làm việc trong điều kiện bình thường, lao động nam từ 61 tuổi 3 tháng, lao động nữ từ 56 tuổi 8 tháng sẽ được hưởng lương hưu.
Trong trường hợp làm công việc nặng nhọc, độc hại hoặc ở vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn với thời gian đóng BHXH từ 15 năm trở lên, họ có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm. Nghĩa là từ 1/7/2025, nam đủ 56 tuổi 3 tháng, nữ đủ 52 tuổi sẽ có quyền nghỉ hưu sớm.
Với những người làm việc trong hầm lò khai thác than đủ 15 năm trở lên, độ tuổi nghỉ hưu có thể thấp hơn tối đa 10 năm so với điều kiện thông thường, tức là từ 51 tuổi 3 tháng với nam và 46 tuổi 8 tháng với nữ.
Ngoài ra, những trường hợp đặc biệt như bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp cũng được hưởng chính sách ưu tiên này.
Về điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (Điều 21)
Người lao động phải từ đủ 75 tuổi trở lên.
- Không được hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng (trừ trường hợp có quy định khác).
- Phải có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Các điều kiện khác:
- Không được nhận bảo hiểm xã hội một lần.
- Không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
- Có yêu cầu nhận trợ cấp hằng tháng dựa trên số năm và mức đóng bảo hiểm xã hội trước đó.
Như vậy, nếu một người lao động 60 tuổi không đáp ứng điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi để nhận trợ cấp hưu trí xã hội, nhưng cũng không bảo lưu hay nhận bảo hiểm xã hội một lần, thì họ sẽ được nhận trợ cấp hằng tháng theo quy định.
Mức hưởng trợ cấp hằng tháng
Theo Khoản 3 Điều 23 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, mức trợ cấp hằng tháng sẽ được tính theo mức trợ cấp hưu trí xã hội tối thiểu, với các nguyên tắc sau:
- Phụ thuộc vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách Nhà nước trong từng thời kỳ.
- Mức trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được rà soát và điều chỉnh định kỳ 3 năm một lần, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Những thay đổi trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 không chỉ mở rộng phạm vi bảo trợ cho người lao động mà còn tạo ra chính sách hỗ trợ linh hoạt, giúp người lao động có thêm nguồn thu nhập ổn định khi chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu chính thức.
