Ám ảnh 2 mảnh đời ung thư, bác sĩ 'vạch mặt' 10 thủ phạm đang tàn phá sức khỏe người Việt mỗi ngày

Mạng xã hội đang lan tỏa mạnh mẽ thông điệp của bác sĩ Trần Quốc Khánh (Bệnh viện Việt Đức) về 10 HIỆN TRẠNG MANG TÍNH CĂN NGUYÊN góp phần gây ra các vấn đề về sức khỏe của người Việt hiện nay.

 

Trước hết, bác sĩ Trần Quốc Khánh kể về hai bệnh nhân ung thư khiến bác sĩ ám ảnh nhất trong thời gian qua. Người thứ nhất là một người đàn ông hơn 35 tuổi ở Quảng Ninh. Từ bên ngoài người này trông rất khỏe mạnh, dáng đi linh hoạt, thể trạng và nước da đều bình thường.

Người này đi khám chỉ vì thấy biểu hiện mệt mỏi. Không ngờ, kết quả siêu âm, chụp cắt lớp và cộng hưởng từ cùng với các xét nghiệm đều hướng tới đáp án: bệnh nhân có một khối u gan vô cùng lớn ác tính.

Bác sĩ ám ảnh khoảnh khắc: "Cầm kết quả trên tay, vợ chồng suy sụp, hai chân cậu dường như không vững khi rời phòng khám bước đi".

 

Nguyên nhân là do anh này làm việc trong một doanh nghiệp lớn, thường xuyên phải uống rượu tiếp khách mỗi ngày từ lúc hơn 20 tuổi. Uống rượu nhiều kèm hút thuốc, thức khuya và anh này gần như không tập thể thao.

Một trường hợp khác, người em ôm chị gái lặng lẽ nơi dãy ghế chờ bệnh viện Việt Đức lúc xế chiều. Khi tất cả mọi người đã ra về hết, hai chị em ngồi đó, dựa vào nhau, nước mắt chị lăn dài, đôi mắt em cũng đỏ hoe.

Người chị trên dưới 45 tuổi thấy mệt nên em gái đưa đi khám. Nào ngờ nội soi sinh thiết xong bác sĩ kết luận chị bị ung thư trực tràng giai đoạn muộn. Bác sĩ nói chị cần mổ sớm và điều trị hoá chất lâu dài.

"Có đi ngang cuộc đời họ, có nghe tiếng nấc hay chứng kiến những giọt nước mắt của họ… chúng ta mới phần nào thấu cảm được những nối đau khi mất đi sức khoẻ hay người thân. Thực sự nhiều lúc tôi chỉ muốn "gào thét" lên cho những ai đó còn ở ngoài kia, rằng hãy biết trân trọng sức khoẻ và mạng sống của chính mình, rằng hãy thay đổi những thói quen sống không tốt và dừng đánh đổi sức khoẻ lấy một chút tiền tài địa vị, rằng hãy chủ động đi khám xét và chăm sóc sức khoẻ của mình…Vì tôi hiểu rằng, khi sức khoẻ đã không còn, khi đã cận kề cái chết do bệnh tật, tiền chỉ còn là giấy và danh vọng chỉ còn lại là phù du", BS Khánh viết.

Theo BS Khánh, từ quá trình công tác và cuộc sống, bản thân anh đã quan sát rất kỹ lối sống của đại bộ phận người Việt. Qua đó, bác sĩ rút ra 10 hiện trạng mang tính căn nguyên dẫn tới các vấn đề quá mức về sức khỏe hiện nay. Anh chị hãy đọc và xem có thấy mình trong đó hay không, anh chị nhé!

Theo BS Khánh, đại bộ phận người dân đều ý thức được việc bệnh tật từ miệng vào nhưng thực tế họ chỉ quan niệm "mình thích là được, mình thấy ngon miệng là ok". Chính lối suy nghĩ này đã khiến con người phải trả giá bằng sức khỏe, bằng mạng sống.

BS Khánh lấy ví dụ từ các món ăn thức uống rất được ưa chuộng hàng ngày như: Trà đá - nhân trần vỉa hè, tương ớt - hắc xì dầu không rõ nguồn gốc, quẩy - hành phi ở quán, lẩu vỉa hè, rượu cuốc lủi, lạp xưởng, sườn - thịt xiên nướng, chân gà tẩm ướp nướng, rau củ quả nướng cháy, đồ nhậu quán bia, tiết canh, các loại gỏi...

 

Chính những món ăn được cho là khoái khẩu này mang tới các bệnh ngộ độc, tiêu chảy, suy gan thận cấp tính, sán lá gan (thậm chí sán trong não, sán trong cột sống), ung thư đường tiêu hoá, ung thư gan…

Trong bối cảnh nguyên vật liệu, vệ sinh an toàn thực phẩm, chất bảo quản phụ gia… chưa được kiểm duyệt đầy đủ, BS Khánh nguyên người dân chỉ nên dùng những gia vị thiên nhiên như ớt tươi, tỏi, chanh, dấm, tiêu nguyên hạt, các loại rau thơm tươi... trong bữa ăn hằng ngày. Những gia vị khác, nếu tự làm hoặc biết rõ nguồn gốc, hãy sử dụng.

Chúng ta đang ăn quá nhiều đồ nướng rất không tốt. Thay vào đó, hãy tự nấu cho mình những bữa cơm lành mạnh, ấm cúng, sức khoẻ

"Chào bình minh lo ăn sáng cafe, hơn 10h trưa đã loay xoay nghĩ đi ăn gì, tối về nhậu. Cơ thể chúng ta không cần nhiều thức ăn đến vậy".

Theo bác sĩ, chúng ta đang có thói quen ăn quá nhiều. Thay vào đó, hãy tập trung vào bữa sáng thật chu đáo và đủ đầy ,vì đó là nguồn năng lượng chính cho cả một ngày dài bận rộn, bữa trưa ăn nhẹ, bữa tối thì rất hạn chế. Ăn quá nhiều trước khi đi ngủ chỉ làm hại hệ tiêu hóa vì buổi tối cơ thể cần rất ít năng lượng.

BS Khánh còn chỉ ra một số sai lầm trong thói quen ăn uống rất phổ biến của người Việt như: ăn sáng thì ít mà ăn tối nhậu đêm quá nhiều, thích xào-rán-quay-nướng thay vì hấp-luộc-kho-nấu canh, sử dụng nhiều nước ngọt đóng chai thay vì nước hóa quả tươi, dùng thịt quá nhiều thay vì rau củ quả, thích đồ hộp đóng sẵn rất “Tây” thay vì những món ăn tự nấu...

Những sai lệch đó về lâu dài sẽ gây loét dạ dày, phệ bụng, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ và cả tăng mỡ máu, rối loạn chuyển hoá, goute, trẻ em béo phì…

Bác sĩ Khánh chỉ ra thực trạng người Việt lười vận động quá mức. Thực tế mọi người thời sinh viên hay khi còn đôi mươi cũng thường xuyên vận động, tập thể thao. Nhưng tới khi ra trường, đi làm, lập gia đình vợ con là tự cho phép mình không cần thể thao.

Thực có nhiều lý do khiến ta không vận động nhưng cơ bản là mỗi chúng ta đang quá lười, thích hưởng thụ mà không chịu rèn dũa bản thân. "Nhiều người còn tỏ ra thích thú vì…bụng phệ, cổ ngấn nhưng ví dầy. Họ lấy đó làm “tự hào” để chứng tỏ mình là Boss, chứng tỏ mình thành đạt, lắm tiền", BS Khánh viết.

BS Khánh kể việc chứng kiến nhiều người đi lên tầng3-4 của toà nhà cũng chờ thang máy dù có thể 5-7’ sau thang mới xuống. Dù bận rộn nhưng bản thân mỗi người lại không tranh thủ những lúc như vậy để đi thang bộ vận động thể chất một chút.

 

BS cảnh báo với những người này, khi bước qua tuổi 40, sẽ nhận thấy rõ sức khoẻ của mình “lao dốc” nhanh đến mức nào. Đến lúc đó dù tiền bạc bao nhiêu cũng không mua nổi sức khoẻ. Không vận động thể thao là đang tự giết mình.

Chỉ cần trước khi tắm, "tranh thủ vận động 30’ với gym, yoga, suối nguồn tươi trẻ…tại nhà hoặc các nam nhi không làm dăm chục quả hít đất, tạ tay hay hít vài chục cái xà đơn, dăm ba chục cái gập cơ bụng…", BS Khánh chia sẻ.

Theo BS Khánh, việc lấy lý do tiếp khách để tụ tập nhiều ngày liền đang tàn phá sức khỏe của đàn ông nghiêm trọng. Đó là chưa kể 'tệ nạn' hút thuốc. Khi rượu vào người ta phì phèo thêm điếu thuốc lá và cho đó là đẳng cấp. Những người này không hay biết mức độ độc hại của thuốc lá tăng lên gấp bội khi kết hợp cùng với rượu.

BS Khánh nhấn mạnh: "Với thể hình thấp bé, ăn uống vô tổ chức, không tập thể dục…thanh niên chúng ta chỉ còn là nô lệ cho bia rượu mà thôi".

Nhiều thanh niên mới 30-35 tuổi nhưng già đi trông thấy khiến bác sĩ không thể nhận ra. Hàm răng vàng triết do khói thuốc, mái tóc xơ cứng, da nhăn lưng gù cơ nhão, thần thái sức sống không còn… Tất cả cùng vì ăn nhậu phá sức, sống quá dễ dãi với bản thân mình.

 

Bs Khánh đặt câu hỏi: Có bao nhiêu % người dân chủ động đi kiểm tra sức khỏe định kỳ và có quỹ sức khỏe hàng năm?

Trong suốt quá trình công tác, BS Khánh thường tư vấn bệnh nhân nên chủ động đi nội soi đường tiêu hoá, khám sản phụ khoa, chụp X-quang phổi, siêu âm kiểm tra các cơ quan bộ phận… định kỳ hằng năm. Dù bản thân bệnh nhân không thấy có triệu chứng gì nhưng chính suy nhĩ này bệnh tật của chúng ta càng nặng nề và muộn màng.

Theo BS Khánh, với những khối u đường tiêu hoá, đợi đến lúc ăn không ngon miệng, gầy sút cân, đi ngoài phân đen thậm chí là tắc ruột… thì khối u đã phát triển hằng năm rồi, bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Theo BS, sự thành công của điều trị chủ yếu dựa vào việc dự phòng cũng như chủ động đi tầm soát, kiểm tra và phát hiện bệnh khi tổn thương còn rất sớm. Bài học ở những nước phát triển, bệnh nhân chủ động cắt dạ dày khi có những tổn thương nguy cơ ung thư hoá cao, hoặc chủ động phẫu thuật cắt vú khi bệnh nhân có tiền sử gia đình và hệ gene nguy cơ cao mắc ung thư vú.

Ngoài ra, việc thành lập "Quỹ sức khoẻ gia đình hằng năm" khác với tích tiền để đề phòng lúc ốm đau bệnh tật. Bởi lẽ tích tiền để đề phòng lúc ốm đau nghĩa là chúng ta luôn ở thế bị động, chấp nhận khi có bệnh xảy đến rồi đem số tiền đó đi chữa trị. 

Với quỹ sức khoẻ gia đình, mỗi năm một người chủ động trích một số tiền nhất định đi kiểm tra, bảo dưỡng, chủ động "đi tắt đón đầu" bệnh tật và giải quyết nó khi còn trong "trứng nước". Khi đó, hiệu quả chữa trị sẽ cao hơn và kinh phí cũng ít hơn.

"Mua sắm áo quần giầy dép dăm mười triệu chúng ta dễ dàng xuất toán, khám chữa bệnh vài triệu ai đó đã so đo…", BS Khánh viết.

Vấn đề lạm dụng thuốc nằm ở nhận thức của đại bộ phận người dân. Theo BS Khánh, thuốc tây là hoá chất tổng hợp, không "bổ béo" gì nên nó trở thành con dao hai lưỡi.

Mặt khác, thuốc nam, thuốc lá, thuốc gia truyền… có nhiều những thành phần pha trộn, còn hàm lượng càng không thể kiểm soát.

Một vấn đề khác nằm ở mọi người thường rất nhanh lựa chọn uống thuốc - chữa bệnh ngay khi có triệu chứng. Thế nhưng không đi thăm khám, chẩn đoán từ bác sĩ.

 

 

BS khuyến cáo, trước khi chữa trị, điều đầu tiên chúng ta cần biết đó là chúng ta đang bị bệnh gì, đây là nguyên tắc tối thiểu đầu tiên. BS Khánh chia sẻ từng gặp không ít bệnh nhân đến phòng khám kêu than vì đau cột sống, đi chữa trị khắp nơi nhưng không đỡ. Đến khi bác sĩ hỏi bị bệnh gì, phim ảnh chụp đâu rồi thì chỉ nhận lại được câu trả lời không rõ ràng.

Do đó, mỗi người trước khi bắt đầu điều trị cần phải đặt câu hỏi với nhân viên y tế: Tôi bị bệnh gì? Mức độ nguy hiểm và ảnh hưởng của bệnh đến sức khoẻ? Các hướng điều trị và tiên lượng? Thuốc, giải pháp điều trị có những ưu nhược điểm gì? Mỗi người chỉ bắt đầu quá trình chữa trị khi nhận được câu trả lời rõ ràng và nhận thấy có thể tin tưởng.

Theo BS Khánh, cùng với ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm thực phẩm thì việc “lạm dụng” nhựa trong cuộc sống cũng vô tình ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Túi bóng đựng xôi, đựng nước canh-bún, bát nhựa đựng đồ ăn ở nhà, hộp nhựa bảo quản thực phẩm, ống hút nhựa…Chưa kể đến đồ nhựa chúng ta tiếp xúc hằng ngày qua áo quần, giầy dép, bàn chải đánh răng, bàn ghế ngồi…

Một nghiên cứu của giáo sư người Hà Lan về hạt bụi nhựa, khi tiếp xúc-sử dụng đồ nhựa thì những hạt bụi nhựa li ti sẽ vào cơ thể chúng ta và gây ra những rối loạn, tổn thương không thể sửa chữa.

Do vậy bác sĩ đưa lời khuyên, nên sử dụng đồ sứ, thuỷ tinh, sành, sứ, túi vải, túi cói, túi mây đan, túi giấy, nắm lá chuối. Tuyệt đối không dùng đồ nhựa đựng-bảo quản thực phẩm đồ ăn.

 

Bác sĩ Khánh nêu ra thực trạng người dân quá lạm dụng điều hòa. "Trong năm qua anh chị đã cho các cháu về với núi rừng, ra với biển hay đơn giản hơn, ra ngoại ô chơi được mấy lần? Hay chủ yếu cuối tuần anh chị cùng các cháu đến các siêu thị, chợ, trung tâm mua sắm và suốt cả tháng trời sống trong điều hoà, máy lạnh, ngồi trên ô tô", BS Khánh đặt câu hỏi.

Hãy cùng gia đình, con trẻ ra ngoại ô, chạy nhảy vui đùa cùng đất cát, cỏ cây, tự tay các cháu lấm bùn đất, bắt sâu bướm, hái hoa, hãy để chân trần của con trẻ chạy đùa trên đất cát... Những hoạt động đó giúp ích rất nhiều cho con trẻ & cả chính người lớn trong việc làm sạch phổi, cần bằng cuộc sống, tránh tự kỷ - stress.

 

Thưc tế những điều tưởng chừng đơn giản này lại là một phần quan trọng trong điều trị bệnh. Ở một nước Bắc Âu cho phép bác sĩ kê đơn “làm vườn, làm trang trại” hay “Trồng hoa, chăn cừu…” cho những bệnh nhân bị trầm cảm hay rối loạn về tinh thần.

BS Khánh nêu ra thực trạng con người rất dễ nổi cáu, văng tục với người khác khi có việc không hài lòng. Khi phải sống gồng mình bon chen, giận dữ thù hận hay nghi ngờ đỗ kỵ….cơ thể người sẽ tự động sản xuất ra những hóc-môn nội sinh vô cùng độc hại, chúng gây rối loạn cơ thể & suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng, đó chính là căn nguyên của rất nhiều bệnh tật (Cao huyết áp, tai biến, mất ngủ kéo dài, loét dạ dày, ung thư…).

 

Ngược lại, khi con người chọn lối sống nhẹ nhàng, thanh thản sẽ đem lại những hiệu ứng tích cực. "Với riêng tôi, tôi chọn thà người phụ ta nhưng ta không phụ người, ai đối xử không tốt với tôi, tôi chỉ nghĩ rằng, họ đã mất đi một người bạn", BS Khánh chia sẻ.

BS Khánh đặt câu hỏi kiến thức nền về sức khỏe của mỗi người. Ví du, Cũng là quả trứng nhưng giá trị sức khoẻ sẽ vô cùng khác biệt khi chúng ta ăn chúng bằng cách luộc so với cách rán.

Con người đang dành quá nhiều thời gian để lướt web mua sắm, chém gió Facebook, buôn chuyện bạn bè nhưng lại dành rất ít thời gian cho việc tìm hiểu về ăn uống, về dinh dưỡng, về thể dục thể thao, về chăm sóc sức khoẻ… Đại bộ phận người dân còn phó thác vào hệ thống y tế, vào những người thầy thuốc.

BS Khánh chia sẻ, nhiều người mặc định cơ thể mình được "Ăn chơi" và "Khai thác" không giới hạn mà cho rằng họ cũng nghĩ rằng nó sẽ ổn mãi, thậm chí tôi đã gặp những người chấp nhận "đánh đổi" sức khoẻ của mình để nhận về những khoản tài chính lớn, những cơ hội làm ăn, những địa vị mới.

 

Hà Ly (t/h)