Mới đây, một số tỉnh, thành phố như Đà Nẵng, Hải Phòng… đã ra văn bản về việc thực hiện cách ly tập trung 14 ngày có thu phí đối với những người đến từ Hà Nội, TP.HCM. Về vấn đề này, nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng những địa phương này đang có dấu hiệu lạm quyền Bộ Y tế và Ban chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia.
Cụ thể, theo Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội phân tích trên tờ An Ninh Thủ Đô, các địa phương như Đà Nẵng, Quảng Nam, Hải Phòng... đã tự ý coi Hà Nội và TP.HCM là "vùng dịch" dù Bộ Y tế và Ban chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia chưa có văn bản.
Hà Nội và TP.HCM không phải "vùng dịch"
Ban chỉ đạo phòng chống dịch có ba cấp: Cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện. Cấp quốc gia thường do Phó Thủ tướng là Trưởng ban, cấp tỉnh và huyện thường do Chủ tịch UBND làm Trưởng ban. Việc công bố dịch, ổ dịch, nhóm người bị cách ly các tỉnh, thành là thẩm quyền Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Quốc gia. Trưởng ban Chỉ đạo các tỉnh, huyện không có thẩm quyền này và phải tuân theo chỉ đạo này của cấp quốc gia.
Hiện tại, Bộ Y tế và Ban chỉ đạo phòng chống dịch Quốc gia chỉ có quyết định về việc cách ly y tế đối với 3 đối tượng đó là: Người nhập cảnh đến từ vùng dịch ở nước ngoài, cách ly theo khu vực phát sinh ổ dịch, những người tiếp xúc gần với người thuộc diện buộc phải cách ly.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng công bố dịch trên phạm vi cả nước, bởi vậy, không thể tự ý coi thành phố Hà Nội và TP.HCM là "vùng dịch" chỉ vì số lượng bệnh nhân mắc COVID-19 ở đây nhiều.
Đối chiếu theo Điều 2 Luật Phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm nêu rõ, vùng có dịch được định nghĩa "là khu vực được cơ quan có thẩm quyền xác định có dịch". Đây là địa phương mà Chính phủ, Ban chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia và Bộ Y tế xác định là nơi có nguồn lây nhiễm, có số người nhiễm bệnh vượt quá dự kiến ban đầu, có văn bản công bố.
Hiện tại, thành phố Hà Nội có ổ dịch tại Bệnh viện Bạch Mai, còn ở TP.HCM có quán bar Buddha. Đó mới là các ổ dịch chứ không phải TP.HCM và Hà Nội. Cũng chưa có văn bản chính thức nào khẳng định TP.HCM và Hà Nội là vùng dịch. Vì vậy, việc một số địa phương cách ly tập trung những người đến từ nơi có nhiều ca nhiễm COVID-19, mặc nhiên coi đó là "vùng dịch" là không đúng luật.
Tự ý cách ly tập trung người ở tỉnh khác là tùy tiện, có biểu hiện lạm quyền
Luật sư Lê Hồng Vân phân tích, theo tinh thần Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, cách ly xã hội không phải là ngăn sông cấm chợ, không cấm việc tự do đi lại của người dân giữa các tỉnh/thành, không phong tỏa giữa các địa phương.
Cách ly xã hội chỉ mang ý nghĩa là giữ khoảng cách trong xã hội, giữ khoảng cách người với người, cộng đồng với cộng đồng chứ chưa phải phong tỏa. Người dân được khuyến cáo hạn chế ra đường nếu không thực sự cần thiết, người di chuyển sang địa phương khác có nghĩa vụ "khai báo y tế" trung thực và phải hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu vi phạm các quy định về khai báo y tế.
Chốt kiểm tra những người đi vào Quảng Nam. Ảnh: Tạp chí Mặt trận
"Việc một số nơi ra văn bản cách ly tập trung những người đến từ TP.HCM, Hà Nội mà không cần biết họ có tiếp xúc gần với bệnh nhân, người bị nghi nhiễm COVID-19 hay không là biểu hiện lạm quyền Bộ Y tế và Ban chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia", Luật sư Lê Hồng Vân phân tích.
Đồng quan điểm, luật sư Trần Thu Nam - Đoàn luật sư Hà Nội cho rằng, một số các tỉnh, thành đang máy móc trong việc hiểu và thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính Phủ.
"Ban chỉ đạo Trung ương hướng dẫn giãn cách xã hội như tỉnh với tỉnh, không thể hiểu máy móc là tạm dừng với tất cả những người đến từ tỉnh có dịch... Việc bắt buộc cách ly đối với người đến từ Hà Nội và TP.HCM là trái với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng và Ban chỉ đạo phòng chống dịch Trung ương. Họ đang lạm quyền và làm trái ý kiến cấp trên, gây ảnh hưởng đến quyền công dân, gây khó khăn cho cuộc sống của nhiều người”, luật sư Nam nhận định trên tờ VTC News.
Ngoài ra, việc Hải Phòng, Đà Nẵng, Quảng Nam thu phí ăn uống đối với người cách ly cũng không đúng theo quy định của pháp luật. Theo luật sư, những người thuộc diện cách ly thì được nhà nước chi trả, còn không thuộc diện cách ly thì không thể bắt họ cách ly và chi trả tiền.
Trong khi đó, nhìn nhận về vấn đề này TS Đỗ Ngọc Thịnh - Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, ĐNQH khóa 14 cho rằng đang có sự không thống nhất trong chỉ đạo phòng chống dịch ở các địa phương: "Hải Phòng và Đà Nẵng nên thận trọng khi triển khai quyết định này. Các địa phương khác không làm như thế. Các địa phương muốn làm phải theo sự hướng dẫn của Chính phủ, không thể tự động làm riêng, làm như thế là chưa phù hợp trong hoàn cảnh hiện nay, khi chúng ta đang đoàn kết để chống dịch COVID-19...
Địa phương nào ban hành những văn bản vi hiến phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Quốc hội. Họ hơi sốt sắng quá thì các cơ quan của Chính phủ, Bộ Y tế nên kiểm soát lại để tránh tình trạng mỗi địa phương tự làm như Đà Nẵng và Hải Phòng trong thời gian vừa qua".
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2020/03/24/TP-HCM-dong-cua-nha-hang-quan-bia-phong-gym-toi-het-thang-3_24032020163029.mp4[/presscloud]
Hướng dẫn cách ly tại nhà để phòng chống COVID-19
Xem thêm: Hậu COVID-19, kinh tế thế giới sẽ khủng hoảng kéo dài, loài người chuyển sang quỹ đạo khác
Kiều Đỗ (t/h)
