Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, năm nay sẽ rơi vào ngày 12 tháng 2 dương lịch, tức 15 tháng 1 âm lịch năm Ất Tỵ. Vì ngày Rằm tháng Giêng năm nay rơi vào giữa tuần (thứ Tư), các gia đình có thể thực hiện lễ cúng trước một ngày nếu không thể làm đúng vào ngày này.
Trong lễ cúng Rằm tháng Giêng, một trong những vật phẩm không thể thiếu là hoa quả. Gia chủ có thể chọn nhiều loại hoa quả khác nhau để dâng cúng, tùy theo sở thích gia đình. Một số người tin rằng, nếu gia đình yêu thích loại quả nào, có thể dâng cúng loại quả đó hoặc nếu người đã khuất khi còn sống thích loại quả nào, thì sẽ dâng cúng thứ đó. Tuy nhiên, theo phong tục thờ cúng, không phải loại quả nào cũng thích hợp để dâng lên bàn thờ. Có những loại quả cần tránh vì có thể không mang lại ý nghĩa tốt đẹp trong việc thờ cúng.
Khi chuẩn bị lễ cúng Rằm tháng Giêng, gia chủ nên tránh những loại quả sau đây:
1. Quả chín quá, bị nẫu, sắp hỏng
Những loại quả có dấu hiệu chín quá sẽ nhanh chóng hỏng và có thể bị nẫu, không còn đẹp mắt. Loại quả này không nên dùng để dâng cúng vì không chỉ mất đi sự tôn nghiêm của lễ vật mà còn dễ thu hút côn trùng như ruồi, muỗi, làm ô uế không gian thờ cúng. Một bàn thờ với những loại quả hư hỏng có thể tạo cảm giác thiếu chăm sóc và sự chỉn chu từ phía gia chủ. Vì vậy, khi lựa chọn hoa quả, gia chủ nên chọn những quả vừa chín tới, không có vết nứt, không bị dập nát hay mốc, để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên, thần linh.
Khi cúng Rằm tháng Giêng, gia chủ nên hạn chế chọn một số loại hoa quả mang ý nghĩa không tốt. Một trong số đó là các loại hoa quả chín quá, chín nẫu. (Ảnh: Sưu tầm)
2. Hoa quả giả
Hiện nay, các loại hoa quả giả có hình dáng và màu sắc rất bắt mắt, không bị hư hỏng theo thời gian. Tuy nhiên, theo quan niệm phong thủy, hoa quả giả dù đẹp đến đâu cũng không thể hiện được sức sống, sự tươi mới, và do đó không mang lại giá trị về mặt tâm linh. Việc bày hoa quả giả trên bàn thờ sẽ không thể hiện được lòng thành của gia chủ, và theo tín ngưỡng dân gian, hành động này có thể cản trở may mắn, tài lộc, cũng như gây mất đi sự thanh tịnh và trang nghiêm trong không gian thờ cúng.
3. Những loại quả có gai sắc nhọn
Những loại quả có gai sắc như mít hay sầu riêng thường không được khuyến khích dùng trong lễ cúng. Theo quan niệm phong thủy, những quả có hình dáng gai góc và sắc nhọn mang lại biểu tượng của sự xung đột và mâu thuẫn. Chính vì thế, những quả này có thể ảnh hưởng không tốt đến sự hòa thuận, bình yên trong gia đình, cũng như các mối quan hệ trong nhà.
Thay vào đó, những loại quả có bề mặt trơn láng, hình dáng tròn đầy như quả cam, táo, hoặc bưởi sẽ được ưu tiên hơn vì mang lại cảm giác êm dịu, dễ chịu, tạo sự hài hòa cho không gian thờ cúng. Những quả này không chỉ có vẻ ngoài đẹp mắt mà còn giúp tăng cường năng lượng tích cực, mang lại sự tôn nghiêm cho không gian thờ tự.
4. Những loại quả có mùi hương quá mạnh
Quả có mùi hương quá nồng, như sầu riêng hay trái cây ngâm mắm, không phải là sự lựa chọn phù hợp để dâng cúng thần linh, tổ tiên. Mùi hương mạnh của chúng có thể làm phá vỡ sự thanh tịnh, trang nghiêm của không gian thờ cúng, gây khó chịu cho những người tham gia lễ cúng.
Khi chuẩn bị lễ vật, gia chủ nên chọn những loại quả có mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu như táo, bưởi, đào hoặc dưa hấu. Những loại quả này không chỉ mang lại cảm giác thoải mái mà còn giúp duy trì bầu không khí trang trọng, tôn nghiêm cho buổi lễ.
5. Những loại quả mọc sát đất hoặc có họ với rau
Theo truyền thống dân gian, các loại quả mọc sát đất, như dứa, hay những loại quả thuộc họ rau như cà chua, dưa chuột, ớt không được ưa chuộng để dâng cúng trên bàn thờ. Người xưa cho rằng những quả mọc sát đất mang tính âm, không phù hợp với không gian thờ cúng cần sự trang trọng, thanh cao. Các loại quả này thường chỉ dùng trong chế biến món ăn hoặc đặt lên mâm cúng mà không phải là những món hoa quả chính yếu.
Mặc dù vậy, tùy theo từng vùng miền hoặc quan niệm gia đình, một số nơi vẫn sử dụng dứa, ớt kèm với các loại quả khác như một phần trong lễ vật dâng cúng. Chính vì vậy, việc chọn quả dâng cúng cũng có sự khác biệt giữa các vùng miền, và mỗi gia đình sẽ có những tập tục riêng biệt.
Thông tin trên mang tính chất tham khảo
