Hôm 10/1 vừa qua, đã diễn ra Hội nghị tổng kết công tác thanh tra năm 2019 của Thanh tra Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT). Tại hội nghị, Phòng Thanh tra chuyên ngành 1 đã công bố tài liệu cho thấy tình trạng sản xuất, kinh doanh nước mắm hiện nay còn rất nhiều bất cập trong việc quản lý chất lượng và quy trình sản xuất.
Cụ thể, trong năm 2019, Thanh tra Bộ NN-PTNT và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường đã phát hiện nhiều vi phạm tại một số đơn vị sản xuất nước mắm và nước mắm bán thành phẩm, thu giữ tiêu hủy hàng chục tấn hóa chất công nghiệp được dùng để sản xuất nước mắm.
Hội nghị tổng kết công tác thanh tra năm 2019 của Thanh tra Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn. Ảnh: Báo Nông nghiệp
Theo tài liệu của Phòng Thanh tra chuyên ngành 1 – Thanh tra Bộ NN-PTNT, qua quá trình kiểm tra 4 công ty sản xuất nước mắm và nước mắm bán thành phẩm trên địa bàn tỉnh An Giang, Vĩnh Long và TP Hồ Chí Minh, cơ quan chức năng phát hiện các công ty này đã vi phạm nghiêm trọng an toàn thực phẩm khi sử dụng dịch bột ngọt, nước dịch tôm, cá và soda công nghiệp (Na2CO3) để sản xuất và chế biến nước mắm.
Tại các cơ sở này, nước mắm được sản xuất bằng dịch bột ngọt của Công ty CP hữu hạn Vedan Việt Nam (dung dịch có tính axit, công bố dưới dạng phụ gia thực phẩm) hoặc dịch nước tôm, dịch bổi cá (nước đầu của việc ủ cá với muối).
Dịch bột ngọt là phụ phẩm của quá trình sản xuất bột ngọt. Chúng được sản xuất ra ở công đoạn sau kết tinh Acid Glutamic. Qua 3 lần tách Acid Glutamich sẽ thu được sản phẩm dịch bột ngọt gồm thành phần chính là Monosodium Glutamte (khoảng 2%), muối NaCL (khoảng 8%), còn lại là nước. Dịch bột ngọt là chất có tính axit (pH từ 3-4) với giá thành rất rẻ, tính cả chi phí vận chuyển cũng chỉ có 500 đồng/lít. Để khử axit trong dịch bột ngọt, các cơ sở này dùng soda công nghiệp Na2CO3 - chất chuyên dùng cho sản xuất xà phòng, chất tẩy rửa vệ sinh.
Cụ thể, theo quy trình khử chua, doanh nghiệp đưa khoảng 17.000 lít hỗn hợp gồm 95% dịch bột ngọt, 5% dịch nước tôm và 120 kg NA2CO3 để trung hòa axit trong dịch bột ngọt. Đun hỗn hợp này bằng hơi nước trong thời gian 40-50 giờ, sau đó thu được dung dịch 800 lít nồng độ đạm đạt 25-35oN.
Dung dịch này sau đó được cho chạy qua xác cá ủ chượp - thành phần loại thải sau khi thu hoạch nước mắm truyền thống và cho ra các sản phẩm dịch nước mắm.
Dịch nước mắm này còn gọi là nước hoa cà và được bán với giá 7.000-9.000 đồng/lít cho cơ sở sản xuất nước mắm hoặc tiếp tục được cô đặc và cho thêm phụ gia chế biến (có mùi vị của nước mắm) để tạo thành các thành phẩm có độ đạm khác nhau.
Ảnh minh họa
Không những sử dụng hóa chất công nghệp, các cơ sở trên còn có điều kiện sản xuất rất kém như: Kông có biện pháp che chắn côn trùng và động vật khác vào khu sản xuất và kho nguyên liệu, bảo quản; không thu gom rác thải; hệ thống cống thải ứ đọng; không trang bị trang phục lao động đảm bảo vệ sinh.
Thanh tra Bộ NN-PTNT đã ban hành 4 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính xử phạt số tiền 782 triệu đồng với 4 công ty vi phạm.
Kiều Đỗ (t/h)
