Sắt đóng vai trò quan trọng trong cơ thể người, đặc biệt phụ nữ trong giai đoạn mang thai càng cần bổ sung sắt. Vậy bà bầu nên bổ sung sắt từ tháng thứ mấy, mang thai tháng thứ 3 có được uống thuốc sắt không? Dưới đây là hướng dẫn bổ sung sắt đúng cách cho bà bầu.
Vai trò của sắt đối với phụ nữ mang thai
Sắt là một trong những chất khoáng rất quan trọng trong cơ thể con người. Đặc biệt với phụ nữ có thai, cơ thể người mẹ cần gấp đôi lượng sắt cần thiết cho việc tạo hồng cầu để nuôi thai. Việc thiếu sắt ở phụ nữ mang thai có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng.
Thiếu sắt sẽ khiến bà bầu mệt mỏi, gây nhiều hậu quả cho thai nhi
Thiếu sắt trong giai đoạn đầu thai kỳ có thể gây sảy thai hoặc chết lưu. Ở những tháng sau, đến những giai đoạn sau, việc thiếu sắt có thể gây đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai.
Bản thân người mẹ bị thiếu sắt trong thai kỳ sẽ cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu. Trong giai đoạn sinh nở bị thiếu sắt, thai phụ có thể sẽ bị băng huyết sau khi sinh, đe dọa tính mạng.
Bà bầu thiếu sắt sinh con ra phải đối mặt với nhiều nguy cơ như: trẻ dễ mắc các bệnh sơ sinh hơn trẻ khác, ảnh hưởng lâu dài tới phát triển trí não, làm giảm khả năng học tập.
Mang thai tháng thứ 3 có được uống thuốc sắt không
Theo PGS TS Vũ Bá Quyết – nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, trong từng giai đoạn thai kỳ, bà bầu có nhu cầu hấp thụ sắt khác nhau.
Từ trước khi mang thai, cơ thể phụ nữ cần 15mg sắt mỗi ngày, tuy nhiên hầu hết chị em đều không đáp ứng đủ lượng sắt cho cơ thể như khuyến nghị.
Khi có thai, lượng sắt cơ thể cần sẽ tăng gấp đôi, khoảng 30mg/ngày. Vậy khi nào phụ nữ có thai nên bổ sung sắt. Dù vậy, rất nhiều bà bầu thắc mắc nên bổ sung sắt từ giai đoạn nào là tốt nhất, mang thai tháng thứ 3 có được uống thuốc sắt không.
Theo khuyến cáo Tổ chức y tế thế giới (WHO), phụ nữ lần đầu tiên phát hiện có thai nên uống ngay viên sắt mỗi ngày, uống kéo dài tới sau khi sinh một tháng. Nhu cầu sắt tăng nhiều nhất ở giai đoạn tam nguyệt cá thứ hai và thứ ba của thai kỳ, có thể tăng lên 5 – 7 lần.
Nhu cầu sắt ở phụ nữ mang thai tăng cao lại rất khó bù đắp từ chế độ ăn uống hàng ngày nên WHO khuyến cáo: Phụ nữ mang thai cần uống bổ sung sắt trong 6 tháng cuối của thai kỳ. Điều này có nghĩa bà bầu nên bổ sung sắt từ tháng thứ 3 của thai kỳ. Đặc biệt, đối với người bị thiếu sắt trên 40 % thì phải bổ sung sắt tiếp tục 3 tháng sau khi sinh.
Bổ sung sắt cho bà bầu đúng cách
Theo khuyến cáo của WHO, bổ sung sắt cho bà bầu theo liều lượng 60mg sắt kèm theo acid folic 400mcg mỗi ngày.
Nếu mẹ bầu được xác định thiếu máu do thiếu sắt, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung 50-100 mg/ngày. Thậm chí có trường hợp mẹ bầu bị thiếu sắt nghiêm trọng tới mức phải nhập viện 2- 3 tháng để tiêm truyền tĩnh mạch để đảm bảo lượng máu cần thiết ở mức ổn định.
Bổ sung sắt bằng cách sử dụng viên thuốc sắt là cách phổ biến hiện nay. Các mẹ bầu cần nhớ, sắt là khoáng chất khó hấp thu. Do đó, để tăng cường hấp thu sắt, thai phụ chỉ nên uống viên thuốc sắt khi bụng đói, có thể uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh… Để hấp thụ sắt tốt nhất, bà bầu nên uống sắt sau ăn 1-2 giờ.
Khi uống viên sắt phải uống nhiều nước kết hợp ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây để tránh bị táo bón. Thai phụ cần tránh uống trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ sắt.
Một sai lầm phổ biến của rất nhiều mẹ bầu là bổ sung sắt và canxi cùng lúc. Các bác sĩ đã chỉ ra, dùng đều là khoáng chất quan trọng nhưng sắt và canxi lại không thể “song hành” cùng một thời điểm. Cần nhớ không được uống sắt cùng lúc với canxi, sữa hay thực phẩm giàu canxi. Nguyên nhân do canxi làm cản trở quá trình hấp thu chất sắt. Tốt nhất bà bầu nên uống sắt và canxi cách nhau vài tiếng. Uống canxi sau bữa sáng và uống sắt sau bữa trưa 1-2 tiếng.
Khi nhận thấy có tác dụng phụ do uống viên sắt như táo bón, tiêu chảy, bà bầu không nên tự ý ngưng thuốc mà cần nhờ tới sự tư vấn của bác sĩ.
Chọn loại thuốc sắt cho bà bầu
Trên thị trường hiện nay có hai loại viên uống bổ sung sắt phổ biến là sắt II thường là sắt vô cơ, còn sắt III là sắt hữu cơ. Có loại thuốc chứa sắt thuần tuý (viên sắt fumarat, sắt gluconat, sắt succinat, sắt oxalat, sắt tatrat, sắt II sulfat). Có loại phối hợp chất sắt với acid folic (viên probofex.)
Trong các loại này, viên uống sắt III là sắt hữu cơ nên dễ hấp thụ hơn thông qua cơ chế đi thẳng vào máu rồi đưa về các cơ quan có chủ đích. Sắt III theo máu ngấm vào tủy xương để sản xuất hồng cầu hoặc về dự trữ ở gan, không gây lắng đọng sắt ở tổ chức nội tiết, tim, gan. Sắt III có ưu điểm về hấp thụ cả số lượng. Khi hấp thu đủ, các phức hợp sắt thừa sẽ được đào thải qua đường tiêu hóa. Bà bầu nên chọn viên sắt III để hạn chế tác dụng phụ táo bón.
Trong khi đó, sắt II sẽ giải phóng ồ ạt các ion sắt vì lượng ion sắt cao ở ngoài tế bào ruột sẽ hấp thu bị động qua khoảng gian bào vào trong máu làm lượng ion sắt trong máu tăng cao, gây lắng đọng sắt. Các ion sắt dư thừa giải phóng nhiều ở dạ dày, ruột không hấp thu hết cũng gắn kết bất thường với thức ăn, lắng đọng tại dạ dày, ruột làm tổn thương hệ tiêu hóa và gây các tác dụng phụ như: táo bón, buồn nôn, nôn...
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2020/02/28/thuc-pham-giau-chat-sat_28022020174756.mp4[/presscloud]
Những loại thực phẩm giàu chất sắt. Video: HanoiTV
Hà Ly (t/h)
