Mê mệt món củ kiệu muối nhưng không nhiều người biết những tác dụng tuyệt vời này

Củ kiệu có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo mỗi vùng miền, có nơi goị là củ kiệu, giới căn, giới kiệu, dã toán...  trong giới Đông y gọi là giới bạch, tên khoa học là Alilium Chinense G.Don, đây là một loại cây thuộc họ Hành. Củ kiệu là phần củ của cây kiệu, là một cây thảo nhỏ, thân màu trắng, hình trái xoan thuôn. Phần lá mọc ở gốc, lá dài hẹp thường dài 15 đến 60cm, cụm hoa hình tán kép, cây kiệu cho củ kiệu màu trắng, hình tròn hoặc dài giống như củ hành nhưng nhỏ hơn, phần củ kiệu có nhiều vảy mỏng bọc ở bên ngoài. Cây kiệu được trồng ở khắp nơi trên đất nước, chúng ta thường sử dụng củ kiệu để làm dưa muối chua, dùng làm gia vị. Ngoài ra củ kiệu còn là một vị thuốc vô cùng hiệu quả trong chữa trị nhiều loại bệnh.

Theo các nghiên cứu hiện đại, củ kiệu có tác dụng lợi niệu, hạ huyết áp, chống xơ vữa động mạch, chống ngưng tập tiểu cầu, phòng ngừa sự hình thành huyết khối gây nghẽn tắc mạch máu, thiếu máu cơ tim, có tác dụng ức chế đối với nhiều loại vi khuẩn và tế bào ung thư. Theo nghiên cứu, cứ 100g củ kiệu tươi chứa 3,1g protein; 1,2g chất béo; 18,3g carbohydrate; 0,7g chất xơ hòa tan. Thành phần dinh dưỡng của củ kiệu còn chứa nguồn vitamin nhóm B (B1, B2, B6), vitamin C dồi dào cùng các khoáng chất như canxi, phốt pho, sắt, magie, kali, natri, kẽm.

 

 

Củ kiệu thường được dùng để muối dưa chua, dùng ăn kèm với thịt mỡ hoặc tước nhỏ trộn với bắp cải, thịt gà. Kiệu muối chua là một trong các loại dưa muối ăn thường ngày của các nước phương Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản. Ngoài món muối chua còn có thể chế kiệu thành nhiều món ăn khác phối hợp với các loại thực vật hoặc động vật để nấu. Những món ăn có kiệu đều có thể góp phần giúp cơ thể phòng chữa nhiều bệnh, nhất là những người dân ở nơi rừng núi, rét mướt, ẩm thấp, gió mưa. Còn lá kiệu dùng để quấn, ướp thịt để làm món thịt nướng, ăn sống hoặc cho vào nồi lẩu như một loại rau thơm.

 

 

 

Các món rau củ muối chua từ lâu đã được người dân chào đón nó như một món ăn có giá trị dinh dưỡng và khả năng chữa bệnh cao. Hương vị đặc trưng và những tác động tốt của củ kiệu chua ngọt đến sức khỏe đảm bảo có thể luôn thích thú để thưởng thức những món ăn từ củ kiệu.

 

 

Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì củ kiệu chua ngọt có tác dụng kích thích tiêu hóa và bổ sung các vi khuẩn có lợi cho hệ thống tiêu hóa của con người như lactobacilli, acidophilus và plantarum.

Các vi khuẩn này sẽ tạo ra các enzym chuyển hóa đường và tinh bột trong rau củ nguyên liệu thành acid lactic tạo vị chua cũng như tạo các enzym phân huỷ một phần các protein thực phẩm trong bữa ăn, giúp cho cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn.

 

Các vitamin tan trong chất béo, chẳng hạn như A, D, E và K cũng được giữ lại trong quá trình ngâm. Mặt khác, các nhà nghiên cứu Hàn Quốc nhấn mạnh rằng các loại rau củ ngâm như kim chi là một nguồn cung cấp vitamin B12 dồi dào. Hầu hết dưa chua có tính axit. Trong quá trình tiêu hóa, axit này cho phép hấp thu tốt các chất canxi, sắt và khoáng chất quan trọng khác.

 

 

Củ kiệu chua ngọt chứa nguồn chất chống oxy hóa dồi dào. Chất chống oxy hóa là những vi chất dinh dưỡng giúp bảo vệ cơ thể chúng ta chống lại sự tấn công của các gốc tự do. Các gốc tự do là các hoá chất không ổn định được sản xuất trong quá trình trao đổi chất và gây tổn hại DNA.

 

 

Nguyên liệu làm củ kiệu chua ngọt được chế biến tươi, không qua nhiệt, nên giữ được nhiều vitamin và khoáng chất đặc biệt là một lượng chất xơ lớn cho cơ thể giúp phòng chống bệnh táo bón rất hiệu quả.

 

Ngoài lợi ích như cải thiện tiêu hóa, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khi dùng củ kiệu chua ngọt nói riêng và các món rau cải ngâm thì gan của chúng ta sẽ được bảo vệ khỏi các tác động xấu hoặc giảm tổn hại do bia rượu gây ra.

 

 

Axit lactic được hình thành trong quá trình lên men, tủ sấy quần áo điều này đồng nghĩa với việc làm giảm mỡ trong máu, cải thiện lưu thông máu. Củ kiệu chua ngọt có được là kết quả của quá trình lên men, các vi khuẩn tốt có kiểm soát các vi khuẩn đường ruột gây hại

 

Từ xưa trong dân gian đã biết sử dụng củ kiệu dể chữa một số bệnh như viêm mũi mạn tính, khó thở,… với cách sử dụng sau:

 

Chữa viêm mũi mạn tính: Củ kiệu 9g, tân di hoa 6g, mộc qua 9g, sau đó rửa sạch đem nấu nước uống trong ngày. Mỗi liệu trình uống trong 7 ngày. Lưu ý: vào mùa đông, thì bạn sử dụng chúng liên tục trong vòng 10 ngày, sau đó nghỉ một tuần và tiếp tục dùng lại triệu chứng do bệnh viêm mũi mãn tính sẽ giảm dần.

 

Chữa tức ngực khó thở: 15g củ kiệu giã nát, thêm gia vị và nước trộn với 1 bát cháo gạo kê, thêm ít dầu vừng, dùng để ăn, ăn vào buổi sáng và tối. thời gian dùng bài thuốc này đạt hiệu quả là người bệnh dùng trong 7 ngày.

 

Sản phụ bị kiết lỵ: Để điều trị trường hợp này, bạn tiến hành lấy củ kiệu tươi đem xào với bầu dục lợn, ăn trong 5 ngày. Bệnh sẽ giảm dần và khỏi mà không có tác dụng phụ gì đối với sản phụ.

Trị chứng hay bị nôn khan: Củ kiệu 1 nắm, nước 500ml đem sắc còn 250ml, uống ngày 3 lần sáng, trưa, tối, uống khi thuốc còn ấm, không nên uống nguội, cần uống trước bữa ăn để thuốc mang lại hiệu quả tốt nhất và uống liên tục trong vòng 3 ngày.

 

Chữa sưng đau cơ khớp: Củ kiệu 20g giã nát hòa với giấm, đảo đều hâm nóng, sau đó lấy đáp lên chỗ sưng đau và đắp liên tục trong vòng 3 ngày.

 

Bổ khí, điều hòa nội tạng tăng cường sức đề kháng khi thời tiết giá lạnh: Hằng ngày ăn 15-20g kiệu muối với cơm giúp điều hòa, bổ khí nội tạng sức khỏe tốt hơn.

 

Điều trị trường hợp bỏng nhẹ, chưa trợt da: Bạn lấy củ kiện, lột vỏ ngoải, rửa sạch và giã ná, trộn đều với mật ong, sau đó đắp lên vết thương. Tiến hành đắp 3lần/ngày, nên thoa sạch phần da bỏng trước khi đắp.

 

 

Phụ nữ có thai bị lạnh đau bụng: Củ kiệu 32g, đương quy 8g, đem sắc với 300ml còn 100ml, uống thuốc còn ấm, ngày uống hai lần vào buổi sáng và tối, uống trong 2 ngày.

 

Thông dương, tán huyết, tức thở, khí trễ đờm tắc có khi đau ra sau lưng: Đối với trường hợp này thì bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu như sau: kiệu 10g, qua ủy 15g, rượu 500ml, 2 thứ làm sạch, qua ủy hấp mềm thái lát, kiệu luộc chín. Cho 2 thứ này vào túi lụa ngâm vào rượu, dể ngâm trong vòng 1 tuần là sử dụng được, tiến hành uống 2 lần/ngày, khi sử dụng nên hòa cùng 20ml nước đun sôi để nguội để dễ uống hơn nhưng vẫn không làm giảm tác dụng của củ kiệu mang lại.

 

 

Theo nghiên cứu, củ kiệu rất tốt cho sức khỏe nhưng không vì thế mà bạn ăn quá nhiều và cần lưu ý những điều sau: Không dùng kiệu cho những trường hợp người bị khí hư, không nên lạm dụng quá nhiều bởi sẽ dẫn đến tính trạng gây hư tổn khí huyết, nóng gan, đau mắt. Nếu ăn lúc bụng đói hoặc ăn liên tục rất dễ gây đau bao tử. Lưu ý, củ kiệu để lâu nổi váng mốc không nên ăn vì rất có thể chứa độc tố gây ung thư gan.

 

Nguyễn Dung (t/h)