Thời gian gần đây, dư luận xôn xao bàn cãi về một nội dung trong dự thảo luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) được Bộ GTVT, đó là quy định xe máy phải bật đèn cả ngày khi tham gia giao thông.
Theo đó, khoản 3 điều 27 dự thảo luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) quy định: Trong suốt cả ngày, xe mô tô, xe máy, xe đạp điện, xe máy điện khi tham gia giao thông phải bật sáng đèn nhận diện được trang bị theo thiết kế của nhà sản xuất hoặc phải bật sáng ít nhất một đèn chiếu sáng gần phía trước và một đèn đỏ phía sau.
Lý giải về quy định này đại diện Bộ GTVT cho biết việc bật đèn xe máy cả ngày nhằm tăng nhận diện, giúp người điều khiển ô tô, đặc biệt là xe tảidễ dàng nhận diện các phương tiện đang lưu thông. Từ đó, góp phần làm giảm thiểu tai nạn giao thông. Được biết, các quy định trên được tham khảo từ Công ước về biển báo và tín hiệu đường bộ (Công ước 1968) và đã được nhiều quốc gia áp dụng.
Trước nội dung này, dư luận xuất hiện nhiều ý kiến phản đối. Một số ý kiến cho rằng, Công ước về biển báo và tín hiệu đường bộ có quy định về bật đèn chiếu sáng cả ngày đối với phương tiện tham gia giao thông nhưng quy định này chỉ phù hợp với các nước châu Âu, ánh sáng ban ngày không đủ nhiều trong khi sương mù nhiều nên cần bật đèn để nhận diện.
Trong khi đó, Việt Nam là đất nước nhiệt đới, luôn nhiều ánh sáng, nhiệt độ luôn đạt mức cao vào mùa hè nên việc bật đèn xe máy vào ban ngày là không cần thiết, không những không giảm thiểu được tai nạn giao thông mà còn gây chói mắt và ảnh hưởng tới môi trường...
Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến phản đối, cũng có một bộ phận chuyên gia đồng tình với quy định bắt buộc bật đèn xe ban ngày. Một trong số đó là TS Vũ Anh Tuấn - Giám đốc trung tâm nghiên cứu Giao thông vận tải (GTVT) Việt Đức, trường ĐH Việt Đức.
TS Vũ Anh Tuấn - Giám đốc trung tâm nghiên cứu Giao thông vận tải (GTVT) Việt Đức, trường đại học Việt Đức
Quy định rất cần thiết, đã áp dụng thành công ở nhiều nước
Theo TS Vũ Anh Tuấn, khoảng 70% số vụ tai nạn giao thông ở nước ta có liên quan đến phương tiện cơ giới hai bánh (còn gọi là xe máy) và gần 90% nạn nhân bị thương vong là người đi xe máy do đặc thù của phương tiện này là người ngồi trên xe dễ bị tổn thương khi có va chạm với các phương tiện khác, đặc biệt là với ô tô. Xe máy cũng thường không phải là phương tiện gây ra tai nạn, mà là phương tiện bị nạn, bị đâm vào.
Lý giải về điều này, Giám đốc trung tâm nghiên cứu GTVT Việt Đức nhận định do xe máy có kích thước nhỏ nên nhiều trường hợp các phương tiện khác không phát hiện kịp thời xe máy nhất là trong các tình huống có tầm nhìn hạn chế như đi hướng ngược chiều, đi cùng chiều phía sau, di chuyển tại nút giao khuất tầm nhìn hay đường cong gắt (bán kính nhỏ).
Đây là hiện tượng "nhìn nhưng không thấy (looking without seeing)" được đề cập đến trong nhiều các vụ tai nạn giao thông và đèn nhận diện ban ngày có thể giúp hạn chế được các tình huống này.
Người lái ô tô có thể giảm tốc khi phát hiện xe máy có đèn nhận diện ban ngày lao ra từ đường nhánh
Người lái ô tô có thể phát hiện xe máy chạy trên làn ngược chiều đang vượt xe nguy hiểm
Người lái xe container có thể giảm tốc khi phát hiện xe máy đi phía sau đang vượt xe nguy hiểm
Người đi bộ có thể phát hiện xe máy bị che khuất bởi ô tô đang lao đến nút giao với tốc độ cao
TS Vũ Anh Tuấn cho biết, Đèn nhận diện ban ngày như Đèn chạy xe ban ngày (Daytime running lamp - DRL) hay Đèn chiếu sáng phía trước tự động (Automatic Headlight ON) đã được nghiên cứu, áp dụng hiệu quả từ lâu ở nhiều nước, giúp giảm thiểu các vụ tai nạn giao thông.
Tại bang California (Mỹ), quy định bắt buộc xe mô tô, xe gắn máy trang bị đèn nhận diện ban ngày được áp dụng vào năm 1978. Kể từ đó, bang này đã cắt giảm được 20-25% số vụ tai nạn giao thông vào ban ngày liên quan đến xe mô tô, xe máy.
Ở Úc, sau khi có luật tương tự có hiệu lực, tỉ lệ các vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy vào ban ngày đã giảm 16%.
Không chỉ các nước phương Tây, nhiều quốc gia khu vực Đông Nam Á có điều kiện tự nhiên xã hội tương đồng với Việt Nam cũng đã áp dụng quy định này.
Malaysia có thời tiết nắng nóng gay gắt hơn Việt Nam, nhưng đã bắt buộc xe mô tô, xe máy bật đèn nhận diện ban ngày (DRL) từ tháng 9/1992. Sau 2 tháng, số vụ tai nạn liên quan đến xe máy vào ban ngày đã cắt giảm được 29%.
Tại Thái Lan, số vụ tai nạn cũng đã giảm tới 20% số sau khi Chính phủ quy định xe máy phải sử dụng đèn nhận diện ban ngày từ năm 2003.
Thái Lan, Malaysia hay các nước khác như Indonesia, Ấn Độ đếu có đặc điểm chung với Việt Nam là có 60-70% số vụ tai nạn giao thông có liên đới tới xe máy. Nguyên nhân phần nhiều là do các lái xe khác không kịp thời nhận diện được xe máy đang lưu thông. Vì vậy trang bị đèn nhận diện ban ngày cho xe máy là rất cần thiết.
Tuy nhiên, TS Vũ Anh Tuấn cũng nhấn mạnh giải pháp này chỉ đạt hiệu quả cao khi người điều khiển phương tiện có đầy đủ kiến thức, kỹ năng khi tham gia giao thông.
Chỉ tốn từ 5.000-10.000 đồng tiền xăng/xe/năm
Một số ý kiến phản đối việc bật đèn xe vào ban ngày cho rằng, Việt Nam hiện nay có khoảng 60 triệu xe máy, mỗi ngày có khoảng 20 triệu xe hoạt động nên nếu thực hiện quy định trong dự thảo luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) thì việc tiêu hao nhiên liệu sẽ là rất lớn. Không chỉ tốn chi phí xăng xe mà việc này còn gây ô nhiễm ánh sáng trên đường phố, tăng phát thải khí nhà kính, làm trái đất nóng lên.
Tuy nhiên, theo Giám đốc trung tâm nghiên cứu Giao thông vận tải (GTVT) Việt Đức - Vũ Anh Tuấn, lượng tiêu hao nhiên liệu khi sử dụng đèn nhận diện ban ngày công nghệ LED rất nhỏ, chỉ bằng 10% đèn Halogen, do đó ảnh hưởng không đáng kể tới nền nhiệt độ đô thị.
Ví dụ ở Hà Nội, nếu 2 triệu xe máy cùng lúc sử dụng đèn nhận diện ban ngày công nghệ LED trong 45 phút thì mức năng lượng tiêu thụ là 9.000 KWh, tương đương 0,01% lượng điện tiêu thụ một ngày của cả thành phố.
Các thiết kế đèn DRL hoặc AHO công nghệ LED cũng không gây lóa mắt hay khó chịu cho người đối diện. Tuổi thọ ắc quy cũng không bị ảnh hưởng do năng lượng cấp cho đèn được lấy chủ yếu từ máy phát điện của xe máy.
Giả định, mỗi xe máy bật đèn trong 4.000 km/năm, mỗi ngày 20 km trong đó 10 km vào ban ngày) thì mức tiêu hao năng lượng là 6 ml/100 km (LED) và 14,5 ml/100 km (Halogen). Như vậy lượng nhiên liệu tiêu hao cả năm là 0,23 lít xăng (LED) và 0,56 lít xăng (Halogen). Với đơn giá 20.000 VND/lít xăng, chí phí mỗi năm sẽ tương đương 5.000 đồng (LED) và 10.000 đồng (Halogen).
Được biết, hiện một số mẫu xe tại Việt Nam đã trang bị đèn nhận diện ban ngày và được người tiêu dùng đón nhận tích cực.
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2020/05/21/Bat-den-xe-may-vao-ban-ngay-la-rat-can-thiet-chi-phi-khong-dang-ke_21052020105610.mp4[/presscloud]
Bật đèn xe cả ngày: Nhiều phản đối, ít đồng tình
Kiều Đỗ (t/h)
