Hành trình 10 tháng giành lại sự sống của chàng trai 18 tuổi chỉ nặng 25kg vì hỏng toàn bộ phổi

Năm 2018, ca phẫu thuật ghép phổi cho bệnh nhân Nguyễn Văn Đức mắc bệnh mô bào phổi do ê kíp bác sĩ Trung tâm Tim mạch và lồng ngực - Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thực hiện được vinh danh là 1 trong 9 sự kiện tiêu biểu của ngành y tế.

 

 

Trong căn nhà nhỏ ở Thanh Miện, Hải Dương, hàng ngày chị Nguyễn Thị Thuần vẫn đều đặn chăm sóc cho cậu con trai Nguyễn Văn Đức, 18 tuổi đang hồi phục sau ca ghép phổi. Hơn 1 năm sau ca phẫu thuật, Đức vẫn chưa thể tự hô hấp, chưa thể nói được vì đặt nội khí quản. Mỗi khi con trai trở mình, tiếng ống thở kêu lại roèn roẹt và cơn ho kéo tới. Chị Thuần lại nhanh tay xoa ngực con, vệ sinh ống thở, thay khăn giấy. Đến bữa chị con ăn, cho con uống nước... Người ngoài vào nhà không biết sẽ thấy chị lành nghề như một y tá được đào tạo bài bản. Nhưng không, đó là bởi chị đã thành thục những việc này trong hơn 10 tháng qua.

 

Suốt 5 năm qua, căn bệnh mô bào (một dạng ung thư đặc biệt) hủy hoại toàn bộ lá phổi của Đức, sự sống của em chỉ tính bằng phút bằng giây. Em gần như không thể thở, ăn uống sinh hoạt đều bị cản trở khiến cơ thể suy kiệt trầm trọng. Ở cái tuổi 17 "bẻ gãy sừng trâu" nhìn em chẳng khác nào một ông già ốm nhom, chỉ nặng 25kg, chỉ số khối cơ thể (BMI) chỉ trên 18. Bác sĩ nói chỉ có cách ghép phổi mới mong giữ lại mạng sống cho em.

Tại Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), Đức chỉ là một trong số hàng ngàn bệnh nhân chờ được ghép phổi. Có người phải chờ cả năm không có người hiến, rồi không thể cầm cự được nữa là qua đời. Có trường hợp khi có người hiến phổi thì người cần ghép lại rơi vào tình trạng suy hô hấp, không đủ điều kiện phẫu thuật ghép, đành phải chờ hoặc nhường cho người khác. PGS.TS Nguyễn Hữu Ước - giám đốc Trung tâm Tim mạch và lồng ngực của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, người chủ trì ca ghép cho Nguyễn Văn Đức chia sẻ, ca bệnh của Đức là thử thách đối với không chỉ bệnh nhân mà cả êkíp y bác sĩ.

Để có được ca ghép phổi này, phải kể tới người hiến tặng cho Đức 2 lá phổi là Dương Hồng Quý. Tháng 11/2018, anh Quý khi đó 43 tuổi đang có cuộc sống viên mãn với vợ và hai con trai đã khôn lớn. Một ngày đột nhiên thấy mệt mỏi, anh đi khám và được bác sĩ chẩn đoán dị dạng mạch máu não. Dù đã thực hiện phẫu thuật nhiều lần nhưng mạch cứ vỡ ra không nút lại được, nút chỗ này lại phình chỗ khác.

 

Những ngày nằm trên giường bệnh, anh biết mình không sống được nhưng vẫn động viên mọi người. Anh đùa rằng bệnh của mình là do lỗi của... nhà sản xuất và quay ra "bắt đền" người mẹ già. Ông Nguyễn Hoàng Phúc - Phó Giám đốc Trung tâm điều phối hiến ghép mô tạng quốc gia bùi ngùi kể lại: "Khi còn tỉnh táo, anh gọi mọi người trong gia đình đến trao đổi về nguyện vọng hiến tạng. Ban đầu vợ anh không đồng ý. Đến khi anh hôn mê sâu và rơi vào trạng thái chết não, gia đình đã quyết định làm theo nguyện vọng của anh hiến tạng để cứu người. Hai lá phổi của anh được dành cho Đức, còn trái tim, lá gan, quả thận được dành cho những bệnh nhân khác.

Ngày 12/12/2018, anh Quý tạm biệt cõi đời, cũng là ngày Đức được hồi sinh. Lần đầu tiên 500 nhân viên y tế tham gia 6 kíp mổ cùng lúc bao gồm 1 kíp lấy 6 tạng từ người chết não là anh Quý, 5 kíp ghép tạng ngay cho bệnh nhân. Ca phẫu thuật ghép phổi cho Đức kéo dài trong 17 tiếng đồng hồ là một trong số đó.

 

 

Được biết, đây là ca ghép phổi thứ ba tại Việt Nam, nhưng là ca đầu tiên được thực hiện tại Bệnh viện Việt Đức. Đây là ca ghép tạng đặc biệt vì được thực hiện hoàn toàn bởi với êkíp là các bác sĩ Việt Nam. Với ý nghĩa đặc biệt, ca phẫu thuật cho Đức ngày 12/12/2018 sau đó được vinh danh là 1 trong 9 sự kiện tiêu biểu của ngành y tế năm 2018.

PGS.TS Nguyễn Hữu Ước cho biết, các bác sĩ đã mất 3 năm để chuẩn bị ghép phổi cho Đức nhưng vẫn phải thừa nhận ca phẫu thuật vô cùng phức tạp. Phổi của bênh nhân bị viêm nhiễm quá lâu, nên dính chặt vào lồng ngực như mảng bê tông. Các bác sĩ phải tính toán làm sao cắt được phần phổi đi và hạn chế biến chứng. Cuộc phẫu thuật thành công ngoài mong đợi, bác sĩ đã hoàn thành nhiệm vụ, việc hồi phục còn lại phụ thuộc hoàn toàn vào nghị lực của chàng trai 17 tuổi.

 

Quy định hiện hành không cho kết nối giữa người cho và người nhận tạng. Nhưng ca ghép này quá đặc biệt khiến 2 gia đình biết nhau qua báo chí. Hồi đó, hàng loạt tờ báo đưa tin về nghĩa cử cao đẹp của gia đình anh Dương Hồng Quý và người bệnh may mắn nhận tạng. Vài ngày sau ca ghép phổi, vợ con anh Quý cùng những người anh chị em ruột thịt ở Ninh Bình quyết định lên Hà Nội thăm người đã nhận hai lá phổi của anh.

Không chỉ hiến tặng lá phổi của chồng, gia đình anh Quý còn có món quà là một khoản tiền hỗ trợ giúp Đức chạy chữa. Chị Thuần kể, gia đình người đại ân nhân đã tặng sự sống cho Đức lại còn mang đến món quà quý. Người mẹ nghèo nhưng giàu có tấm lòng chẳng biết tặng quà gì để đáp lễ. Chị Thuần chỉ biết biếu gia đình anh Quý 2 cân giò lụa đặc sản quê nhà Hải Dương. Trở lại phòng cách ly, nơi Đức vẫn ngày ngày giành giật sự sống với tử thần. Dù ca phẫu thuật thành công nhưng hai lá phổi của người đàn ông tráng niên khỏe mạnh là quá khổ so với lồng ngực của chàng trai gầy gò mới 17 tuổi.

 

Hai ngày sau ca ghép phổi, các bác sĩ mới có thể đóng lồng ngực lại cho Đức. Những ngày sau đó mới thật sự là gian nan, do cơ thể Đức bị suy kiệt trầm trọng nên quá trình hậu phẫu kéo dài tới 10 tháng. Cứ cho uống thuốc chống thải ghép thì Đức bị suy gan, bác sĩ vừa phải cho dùng thuốc vừa lọc gan rồi cả lọc máu. Có giai đoạn nặng, Đức bị suy đa tạng, cứ 2-3 tháng lại cấp cứu 1 lần.

 

Chị Thuần kể có giai đoạn cách ly, suốt 2 tháng trời hai mẹ con không được gặp nhau. Đọc tin nhắn của con trai: "Mẹ ơi con nhớ mẹ lắm, đã bao nhiêu ngày con không được gặp mẹ, mẹ cố gắng có sức để hai mẹ con mình cùng cố gắng", người mẹ thương con đến rơi nước mắt. "Thấy con kêu đau quá, đau tới không chịu nổi nữa, chỉ muốn về nhà, lúc đó vừa khóc vừa thương con nhưng không biết làm gì. Chỉ biết mạnh mẽ động viên con tiếp tục điều trị, về nhà với tình trạng khỏe mạnh nhất chứ còn ốm yếu thì chưa về được", chị Thuần nhớ lại.

 

Từng có lúc người mẹ trộm nghĩ là đã hết hy vọng, thương con đau đớn nằm viện nhiều tới mức lở loét, chỉ muốn về nhà, nhưng bác sĩ động viên nên hai mẹ con lại gắng gượng. Chị Thuần nhớ lại khoảng thời gian dằn vặt ấy: "Còn một chút hy vọng thôi cũng phải cố gắng, không được bỏ cuộc. Những lúc như thế, mình phải mạnh mẽ làm chỗ dựa cho con, nếu thương con mà cho con về chấp nhận bỏ cuộc thì sẽ mất con ngay". Quá trình gian nan ấy cứ lặp đi lặp lại cho tới tháng 10/2019. Cuối cùng mọi nỗ lực của hai mẹ con đã được đền đáp khi bác sĩ cho Đức xuất viện vào ngày 18/10/2019.

Về nhà, một tay người mẹ ở bên 24/24, chăm lo mọi sinh hoạt cho Đức. Chị Thuần kể lúc chăm con vất vả nhất là khi Đức yếu, không thể đi lại, việc đi vệ sinh lại càng khó khăn hơn. Lúc đầu chị chưa quen sử dụng các dụng cụ y tế, chân tay còn lóng ngóng. Nhưng suốt 10 tháng ở cùng con trong viện nên chị quen dần tới mức thành thục giúp con được điều trị tốt nhất. Được biết, chi phí cho một ca ghép thận ở Việt Nam vào khoảng 1,5 tỉ đồng. Đây là số tiền quá lớn với hoàn cảnh của hai mẹ con chị Thuần. Thời điểm nhập viện chị Thuần chỉ mang 12 triệu đóng tạm tiền viện phí. May mắn nhờ sự trợ giúp của cộng đồng, đã trang trải toàn bộ chi phí ca ghép cũng như viện phí suốt thời gian Đức hồi phục.

 

Ngày xuất viện, Bệnh viện Việt Đức trả lại 12 triệu ban đầu cho chị Thuần về chăm lo cho cậu con trai tại quê nhà. Từ cõi chết trở về, chàng trai 18 tuổi trở thành biểu tượng của tinh thần kiên cường không đầu hàng trước số phận, quyết chiến thắng bệnh tật. Ca phẫu thuật ghép phổi cho Đức cũng thể hiện sự thành công vượt bậc của ngành ghép tạng Việt Nam.

 

 

 

Hà Ly (t/h)