Hà Nội những ngày nắng nóng xấp xỉ 40 độ, Khoa Cấp cứu, BV Trung ương Quân đội 108 (BV 108) tiếp nhận nhiều hơn các ca say nóng, say nắng hay sốc nhiệt.
Mới đây nhất là trường hợp một nam thanh niên 20 tuổi được đưa vào viện trong tình trạng rất nặng. Bệnh nhân đi bộ khoảng 4 km dưới trời nắng, sau đó thấy mồ hôi túa ra, mệt lả, tay chân co quắp, ý thức chậm dần rồi rơi vào hôn mê.
Thời điểm được đưa vào cấp cứu tại BV đa khoa Đông Triều, Quảng Ninh bệnh nhân sốt cao trên 41 độ C. Do tình trạng nguy kịch, bệnh nhân được mở nội khí quản, đặt máy thở, hạ thân nhiệt trước khi chuyển lên BV 108.
Ảnh minh họa
BS Nguyễn Ngọc Uyển, Khoa Cấp cứu, BV 108 cho biết, khi chuyển lên bệnh viện, bệnh nhân này trong tình trạng khá nguy kịch, được chỉ định hạ thân nhiệt chỉ huy kết hợp lọc máu, thở máy.
Phải điều trị tích cực trong 2 tuần, bệnh nhân mới qua cơn nguy kịch, tự thở được, tỉnh táo, được chuyển về tuyến dưới tiếp tục tập phục hồi chức năng. Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn cần thêm thời gian để đánh giá di chứng thần kinh.
Dấu hiệu sốc nhiệt đột ngột
BS Nguyễn Ngọc Uyển cho biết, hiện tượng say nóng, sốc nhiệt xảy ra giữa trời nắng nóng do rối loạn cân bằng nước, điện giải toàn thân, rối loạn điều hòa thân nhiệt dẫn đến những rối loạn bệnh lý khác.
Hiện tượng này diễn ra từ từ khi nhiệt độ cơ thể tăng dần. Có thể quan sát nhận ra được các biểu hiện căng thẳng nhiệt và thân nhiệt thường không vượt quá 40 độ C do người lao động làm việc ở nơi nhiệt độ, độ ẩm cao, ít lưu thông gió. Sốc nhiệt thường xảy ra khi môi trường cao trên 40 độ C, kèm theo hoặc không kèm theo nắng gắt kéo dài liên tục.
Khi nhận thấy các biểu hiện khát nước, đỏ da, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, thở nhanh… cần nghĩ ngay tới hiện tượng say nóng, sốc nhiệt để nghỉ ngơi, đi vào chỗ râm mát và cầu cứu sự trợ giúp của những người xung quanh.
Sốc nhiệt thường diễn ra đột ngột, không có dấu hiệu báo trước, thường kèm theo tổn thương thần kinh nặng và có thể gây tử vong. Khi bị sốc nhiệt, thân nhiệt có thể lên trên 41 độ C, da khô nóng, choáng váng, rối loạn ý thức, co giật, hôn mê… nếu không được xử trí kịp thời, nạn nhân có thể phải chịu di chứng thần kinh nặng nề.
Giờ vàng cấp cứu sốc nhiệt trong 1 tiếng đầu tiên
BS Uyển nhấn mạnh, thời gian vàng để cấp cứu người bị say nóng, sốc nhiệt là trong 1 giờ đầu tiên. Cấp cứu càng muộn, nguy cơ nạn nhân phải chịu di chứng càng cao. Thậm chí, nếu chậm cấp cứu, làm mát cho bệnh nhân trong vòng 3 giờ sau khi bị đột quỵ não do nóng thì 100% nạn nhân sẽ tử vong.
Bởi lẽ, nạn nhân bị say nóng, sốc nhiệt có thân nhiệt tăng quá cao sẽ làm tổn thương não, tim, gây mất điện giải nặng, rối loạn thăng bằng nội môi, có thể xuất huyết (xuất huyết kết mạc, đái ra máu, ỉa ra máu) do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
Do vậy, khi phát hiện có nạn nhân sốc nhiệt cần thực hiện mọi biện pháp để nhanh chóng hạ nhiệt cho nạn nhân. Bác sĩ nhấn mạnh, đây là điều kiện tiên quyết để bệnh nhân thoát tử vong.
Các biện pháp làm mát như: cởi bỏ quần áo cho nạn nhân, di chuyển đến nơi thoáng gió, đặt bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng, lau người bằng nước mát, bật quạthay dùng khăn lạnh hoặc gói nước đá đắp vào nách, bẹn, cổ... Nếu bệnh nhân còn tỉnh, cho uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải.
Khi các biện pháp làm mát tại chỗ có hiệu quả mới nên đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế cấp cứu. Trong lúc chờ xe cấp cứu, kiểm tra đường thở bệnh nhân, nếu bệnh nhân ngừng thở, phải thực hiện hô hấp nhân tạo, ép tim ngoài lồng ngực.
Phòng ngừa say nóng, sốc nhiệt
Để tránh bị say nóng, sốc nhiệt, những người lao động ngoài trời cần chú ý mặc đồ chống nắng, bảo hộ đầy đủ. Thường xuyên uống nước dù chưa cảm thấy khát. Khi phải làm việc ngoài trời tốt nhất nên mang theo nước có pha một chút muối hoặc uống dung dịch oresol, nước trái cây, tránh xa nước ngọt có ga, đồ uống năng lượng.
Không làm việc quá lâu dưới trời nắng hoặc làm việc trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức. Chỉ nên làm việc trong khoảng 45 phút hay 1 tiếng rồi nghỉ ngơi định kỳ, không làm việc liên tục ở nơi nắng nóng. Cứ sau khoảng 1 giờ làm việc cần vào vùng có bóng mát nghỉ ngơi 10-15 phút, uống nước.
Khi vừa từ ngoài vùng nắng nóng vào không nên tắm ngay bằng nước lạnh, nên nghỉ ngơi để cơ thể hạ nhiệt độ, uống bù lại nước, để ráo mồ hôi. Sau khi tắm xong cũng không nên vào ngay phòng điều hòa để nhiệt độ quá thấp dễ gây sốc nhiệt.
Những người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp cao không nên qua lại giữa môi trường nóng - lạnh đột ngột, đặc biệt chú ý khi sử dụng điều hòa, không để nhiệt độ chênh lệch quá cao so với môi trường bên ngoài rất dễ gây ra tình trạng sốc nhiệt do thay đổi nhiệt độ đột ngột.
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2019/06/27/So_cuu_dung_cach_khi_bi_soc_nhiet_do_nang_nong__VnExpress_27062019150107.mp4[/presscloud]
Hướng dẫn sơ cứu đúng cách người bị sốc nhiệt do nắng nóng. Video: TED-ed/VnExpress
Theo Hà Ly/SKCĐ
