Miền Bắc đang trải qua những ngày nắng nóng đỉnh điểm kéo dài, ảnh hưởng tới đời sống của người dân. Trong thời tiết kiểu này, người lao động rất dễ bị ảnh hưởng sức khỏe. Đặc biệt, với người lao động ngoài trời rất dễ gặp phải hiện tượng say nắng, say nóng... nếu không được phát hiện xử trí kịp thời, dễ gây ra biến chứng thần kinh, thậm chí tử vong.
Phân biệt say nắng - say nóng
Say nắng
Hiện tượng say nắng thường xảy ra khi người lao động làm việc ngoài trời quá lâu. Tia nắng chiếu thẳng vào vùng cổ gáy (nơi trung tâm điều hòa thân nhiệt của cơ thể) khiến cơ thể bị chấn động, rối loạn thân nhiệt, mất nước.
Hiện tượng say nắng thường gây ra các triệu chứng nặng ngay từ đây, thậm chí có dấu hiệu biến chứng thần kinh sớm. Có thể nhận thấy rõ các tổn thương có khả năng hồi phúc hay không. Một số trường hợp có thể có tụ máu dưới màng cứng và trong não.
Say nóng
Say nóng dễ bị nhầm lẫn với say nắng với các triệu chứng tương tự nhưng khác nhau về bản chất. Say nóng là tình trạng toàn thân mất nước kèm rối loạn điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch. Nguyên nhân do trung tâm điều hòa thân nhiệt không thích ứng với điều kiện thời tiết xung quanh.
Dưới tác động của nhiệt lượng ngoài trời, khi người lao động phải làm việc quá lâu trong môi trường nhiệt độ cao khiên cơ thể quá sức, dẫn đến hiện tượng lượng nhiệt sinh ra và lượng nhiệt hấp thu lớn hơn nhiều so với lượng nhiệt cơ thể tỏa ra môi trường xung quanh. Đây là cơ chế gây ra hiện tượng say nóng, tình trạng mất nước toàn thể là chủ yếu.
Dấu hiệu nhận biết sớm
Điểm chung của hiện tượng say nắng và say nóng là đều dẫn tới tình trạng tăng thân nhiệt, làm gia tăng quá trình bài tiết mồ hôi khiến cơ thể mất lượng nước lớn. Nếu không được bù nước kịp thời, dẫn tới hậu quả là giảm khối lượng tuần hoàn, gây trụy tim mạch, rối loạn chất điện giải, rối loạn chức năng đa cơ quan nặng có thể gây tử vong.
Các biểu hiện của say nắng, say nóng có thể tùy theo mức độ tăng thân nhiệt và thời gian. Các triệu chứng nhẹ gồm: tim đập nhanh, đánh trống ngực, tăng nhịp thở. Sau đó rơi vào trạng thái mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, tay chân rã rời, kích thích nhẹ, khó thở tăng dần, chuột rút... và cuối cùng là ngất xỉu, hôn mê, trụy tim mạch nếu không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
Người bị say nắng bề mặt da trở nên đỏ hơn bình thường, sờ vào rất nóng, mặt cũng nóng và đỏ.
Cần làm gì khi nhận thấy bản thân bị say nắng, say nóng
Khi phải lao động ngoài trời, mỗi người không được chủ quan trước các hiện tượng sốc nhiệt.
- Khi nhận thấy bản thân có dấu hiệu không khỏe cần ngừng làm việc mà đi tới nơi thoáng mát, có bóng râm để nghỉ ngơi.
- Tự cởi bỏ bớt quần áo để hạ thân nhiệt, chườm mát cho cơ thể ở những vị trí có động mạch lớn đi gần ngoài da như nách, bẹn, cổ.
- Uống nước mát có pha chút muối. Tốt nhất là uống nước điện giải orezol, tuy nhiên nếu không có sẵn nên uống nước lọc.
- Khi thấy bản thân không khỏe nên nhờ sự giúp đỡ của những người xung quanh.
- Khi phát hiện có nạn nhân ngất xỉu nghi do say nắng, say nóng cần thực hiện sơ cứu y tế ngay bằng các biện pháp trên.
- Trong quá trình làm mát cơ thể cần chú ý mạch và hơi thở của người bị say nắng.
- Nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước hoặc nôn liên tục, sốt tăng liên tục, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở thì phải nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
[presscloud]http://media.baosuckhoecongdong.vn/upload/video/2019/06/27/So_cuu_dung_cach_khi_bi_soc_nhiet_do_nang_nong__VnExpress_27062019150107.mp4[/presscloud]
Hướng dẫn sơ cứu đúng cách người bị sốc nhiệt do nắng nóng. Video: TED-ed/VnExpress
Theo Hà Ly/SKCĐ
