Dọc theo những khu rừng rậm và ven suối ở vùng cao Tây Bắc, người ta dễ bắt gặp những đám cây mọc thành bụi, cong mềm như những chồi non đang vươn mình.
Đó là rau dớn, loại rau quen thuộc trong bữa ăn của đồng bào miền núi và được xem như “món quà” đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.
Rau dớn được cho là tốt cho sức khỏe. (Ảnh minh họa từ Internet)Thuộc họ dương xỉ, rau dớn còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như ráng song, dớn rừng, dớn nhọn… Ở một số nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, loại rau này rất được ưa chuộng nhờ hương vị lạ miệng và giá trị sử dụng cao. Người dân nơi đây thậm chí còn gọi rau dớn là “rau trường sinh” vì tin rằng nó đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Không chỉ được dùng trong ẩm thực, rau dớn còn góp mặt trong nhiều bài thuốc dân gian. Các tài liệu y học cổ truyền ghi nhận rau dớn có tính mát, giúp thanh nhiệt, lợi tiểu và hỗ trợ tiêu hóa.
Người dân vùng cao thường dùng rau dớn để nấu nước trị cảm sốt, ho, đau đầu, hoặc giã đắp lên những vết thương nhỏ cần sát trùng. Nhiều phụ nữ sau sinh cũng tin rằng nước sắc rau dớn giúp lưu thông khí huyết và cải thiện tình trạng táo bón nhờ lớp nhớt tự nhiên của thân lá.
Rau dớn còn góp mặt trong nhiều bài thuốc dân gian. (Ảnh minh họa từ Internet)Cuộc sống hiện đại không khiến vị thế của rau dớn suy giảm. Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra loại rau này chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do.
Chiết xuất rau dớn còn có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm và tăng hiệu quả của một số loại kháng sinh. Ngoài ra, các hoạt chất flavonoid và sterol trong rau dớn được ghi nhận có tác dụng giảm viêm, giảm đau.
Một điểm đáng chú ý khác là khả năng ức chế enzym glucosidase - yếu tố liên quan đến việc ổn định đường huyết. Nhờ đó, rau dớn được xem là thực phẩm hỗ trợ phòng ngừa tiểu đường ở mức độ nhất định.
Một số phân tích cũng chỉ ra rau dớn có tác dụng bảo vệ gan, giảm độc tính và hạn chế tổn thương gan trong một số trường hợp.
Dù giàu dinh dưỡng và mang nhiều lợi ích, khi sử dụng rau dớn, người tiêu dùng vẫn cần lưu ý. Do sống ở môi trường ẩm ướt, rau dớn thường bám nhiều đất cát, cần được rửa sạch kỹ và chần nhanh để giảm nhớt trước khi chế biến.
Một số nghiên cứu cho thấy loại cây này có khả năng hấp thụ asen từ đất, vì vậy cần chọn nguồn rau từ khu vực an toàn, không bị ô nhiễm. Các chuyên gia khuyến cáo nên ăn rau dớn đã nấu chín; những món gỏi hoặc ăn sống có thể gây khó tiêu đối với người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.
Cần lưu ý vấn đề an toàn vệ sinh khi ăn rau dớn. (Ảnh minh họa từ Internet)Từ món xào, luộc, nướng cho đến trà phơi khô, rau dớn không chỉ mang lại hương vị đặc trưng của núi rừng mà còn là nguồn dược liệu quý, góp phần bảo vệ sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách.
