 |
|
Nhiều người thuộc thế hệ Z nỗ lực làm việc để thoát khỏi định kiến lười biếng. Ảnh: Michael Burrows/Pexels. |
Còn trẻ và đầy tham vọng là điều mọi người mô tả về Charu Thomas (25 tuổi), người lấy bằng kỹ sư trong 3,5 năm sau khi tốt nghiệp trung học. Cô thành lập công ty phần mềm chuỗi cung ứng ở tuổi 18, huy động 3,5 triệu USD tài trợ và lọt vào danh sách 30 Under 30 năm 2020 của Forbes, theo WSJ.
Trong một bữa ăn với các nhà đầu tư, Thomas nói rằng họ muốn thảo luận về xu hướng “âm thầm nghỉ việc” (quiet quitting) và động lực của doanh nhân trẻ.
“Họ có ấn tượng rằng Gen Z và những người sáng lập trẻ tuổi không nhạy bén, thiếu quy củ hoặc lười biếng hơn”, cô nói từ văn phòng của mình ở thành phố Bentonville, bang Arkansas.
Thomas vừa dành cả đêm trong văn phòng để giám sát việc triển khai phần mềm của khách hàng trong danh sách Fortune 500, sau đó tham dự cuộc họp với nhân viên lúc 9h trong chiếc áo phông đã mặc ngày hôm trước.
Đó là cuộc sống của nhiều người tuổi đôi mươi đầy tham vọng. Họ làm việc nhiều giờ, xây dựng doanh nghiệp, phấn đấu để được thăng chức, quan tâm nhiều hơn đến ranh giới giữa công việc - cuộc sống, từ chối văn hóa “hối hả” hơn là mở rộng nấc thang sự nghiệp.
Giống như Thomas, nhiều người có ý định phá bỏ định kiến về thế hệ của mình.
 |
|
Thomas không đồng tình với quan điểm Gen Z không nhạy bén, thiếu quy củ và lười biếng. Ảnh: Camille Delaune/WSJ. |
Bị gắn mác lười biếng
Gen Z (sinh năm 1997-2012) không phải thế hệ đầu tiên bị quy chụp vào khuôn mẫu khi gia nhập lực lượng lao động. Cách đây không lâu, các nhà tuyển dụng tranh cãi về việc những người thuộc Gen Y hay Millennials (sinh năm 1981-1996) muốn gặt hái thành tích chỉ để đem khoe.
Ngày càng có nhiều nghiên cứu, khảo sát cho thấy những người lao động ở độ tuổi từ đầu đến giữa 20 muốn kiểm soát khối lượng công việc của họ. Một cuộc khảo sát năm 2022 của Gallup với khoảng 15.000 công nhân Mỹ chi ra những người thuộc thế hệ Millennials đời cuối và Gen Z cho biết mức độ gắn bó với công việc ngày càng giảm và tỷ lệ căng thẳng cao hơn so với nhóm người lao động khác.
Để cho đồng nghiệp thấy mình làm việc chăm chỉ, Brianna Chang (22 tuổi) chọn làm việc 60 giờ/tuần với tư cách là nhà hoạch định chuỗi cung ứng tại tập đoàn Microsoft.
Chang được rèn giũa từ khi phục vụ bàn trong nhà hàng Trung Quốc của cha mẹ ở thành phố Bellingham, bang Washington, lúc còn là thiếu niên. Cô bị thúc đẩy một phần bởi mục tiêu kiếm tiền để hỗ trợ người thân và cảm thấy chán nản khi thấy đồng nghiệp than thỏ trên mạng xã hội rằng họ không làm việc chăm chỉ.
Tuy nhiên, điều đó giúp Chàng dễ dàng nổi bật hơn. “Rất nhiều người ở độ tuổi của tôi bị mắc kẹt”, cô nói.
 |
|
Gen Z ưu tiên cân bằng giữa công việc và cuộc sống hơn so với các thế hệ trước. Ảnh: Cottonbro Studio/Pexels. |
Các nhà quản lý và tuyển dụng nói rằng công việc từ xa khiến một số nhân viên trẻ gặp khó khăn trong việc tìm người cố vấn và học quy tắc nghề nghiệp trong văn phòng.
Julia Lamm, đối tác trong hoạt động Chuyển đổi lực lượng lao động của PricewaterhouseCoopers, cho biết nhiều trong số những người lao động trẻ tuổi này phải vật lộn với sự nhanh nhạy, mạng lưới chuyên nghiệp và giao tiếp với khách hàng, đồng nghiệp. Một số cũng phải đối diện với quyết định sa thải khi đại dịch bùng phát và hiện làm công việc thứ hai hoặc ba kể từ đó.
Jorge Tapia, kỹ sư phần mềm 26 tuổi ở thành phố Indianapolis, thức dậy lúc 6h để đi làm một giờ sau đó. Anh ưu tiên xây dựng mối quan hệ với đồng nghiệp kể từ khi bắt đầu vị trí của mình vào năm 2022 tại một nhà cung cấp phần mềm và công nghệ hậu cần. Ngay tuần đầu tiên đi làm, anh đã ngồi lại với người đàn ông xa lạ trong quán ăn tự phục vụ của văn phòng.
 |
|
Nhiều nhân sự thế hệ Z nỗ lực trau dồi bản thân để thăng tiến trong công việc. Ảnh: Alena Darmel/Pexels. |
Người này hóa ra là giám đốc điều hành khu vực Bắc Mỹ của công ty và kể cho anh cách ông phát triển sự nghiệp.
“Đó là bài học quý giá. Nếu tôi có thể nói chuyện với giám đốc điều hành, tôi có thể thảo luận với đồng nghiệp, quản lý của mình một cách cởi mở”, anh nói.
Tapia đang làm việc chăm chỉ với hy vọng được thăng chức, tăng lương để có thể giúp đỡ mẹ và 3 người em của mình tốt hơn.
An ninh tài chính rất quan trọng đối với nhân sự Gen Z, theo các cuộc phỏng vấn và khảo sát khoảng 100 người lao động thuộc thế hệ Z từ tháng 11/202 đến tháng 1/2023 do Conference Board thực hiện. Khoảng một nửa số Gen Z và Millennials cho biết trong cuộc khảo sát năm 2022 của Deloitte rằng họ sống bằng đồng lương và khoảng 30% trong mỗi nhóm không cảm thấy an toàn về tài chính.
Năm 2022, khi làm giáo viên dạy khiêu vũ và lễ tân của một văn phòng nha sĩ, Brandi Jones (26 tuổi) kiếm được khoảng 25.000 USD và sống cùng gia đình. Cô bỏ cả hai vào tháng 7/2022 để tìm công việc có thể trang trải bảo hiểm y tế và chuyển đến căn hộ của riêng mình.
Để có được công việc đó, Jones được chứng nhận về phần mềm quản lý quan hệ khách hàng của Salesforce để có thể làm việc tại một tổ chức phi lợi nhuận sử dụng công cụ này. Đôi khi, cô học 10 tiếng/ngày để vượt qua kỳ thi. Sau khi đậu, cô ứng tuyển hơn 20 công việc trong hơn 6 tháng.
Nhận thức được những định kiến phổ biến về nhân sự trẻ tuổi, Jones đặt câu hỏi trong các cuộc phỏng vấn ứng tuyển về văn hóa công ty để hiểu được sự đa dạng về thế hệ của nhà tuyển dụng và cách họ định nghĩa nhân viên thành công. Cuối cùng, cô tìm được công việc tại tổ chức phi lợi nhuận với mức lương khoảng 100.000 USD/năm.
Không còn làm việc vào cuối tuần, Jones ban đầu ngạc nhiên vì có nhiều thời gian rảnh hơn. Sau đó, cô bắt đầu nghiên cứu các công cụ an ninh mạng vì đang cân nhắc lấy bằng thạc sĩ.
“Tôi muốn tiến xa hơn”, cô nói.
