Tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn
Tác giả Ma Văn Kháng
- Tên thật và năm sinh: Ma Văn Kháng, tên thật là Đinh Trọng Đoàn, sinh năm 1936 tại Đống Đa, Hà Nội.
- Hoạt động trong kháng chiến: Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ông đã đến vùng cao miền Bắc để làm công tác dạy học.
- Hoạt động sau chiến tranh: Sau năm 1976, ông chuyển về Hà Nội và đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng trong ngành báo chí và văn học.
- Quan điểm sáng tác: Ma Văn Kháng đặc biệt quan tâm đến các giai đoạn lịch sử và những vấn đề mang tính sử thi. Ông cho rằng nền văn học dân tộc cần những tác phẩm khắc họa các bước phát triển quan trọng của đất nước.
- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Mùa lá rụng trong vườn, Hoa gạo đỏ, Đồng bạc trắng hoa xòe, Mưa mùa hạ, và Chim én liệng trời cao.
Phong cách nghệ thuật:
Phong cách của Ma Văn Kháng kết hợp giữa hiện thực và nhân văn, giữa triết lý và trữ tình. Ông đặc biệt quan tâm đến vấn đề giá trị đạo đức trong bối cảnh những biến động lớn lao của thời cuộc.
Tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn
- Tác phẩm là một phần trong tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn.
- Tác phẩm được viết khi Ma Văn Kháng đã trở về Hà Nội và đất nước đang trong giai đoạn chuyển mình sau chiến tranh. Công cuộc đổi mới đã có ảnh hưởng sâu sắc tới từng gia đình, và tác phẩm phản ánh những thay đổi này.
- Tác phẩm đạt giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1986, chứng tỏ sự đánh giá cao của giới văn học đối với giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của tác phẩm.
Hướng dẫn soạn bài Mùa lá rụng trong vườn ngắn nhất
Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật chị Hoài trong tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn
- Tính cách: Chị Hoài là người phụ nữ đôn hậu và chất phác. Dù đã có gia đình riêng và không còn gắn bó trực tiếp với gia đình ông Bằng, chị vẫn giữ lòng quan tâm sâu sắc và sự gắn bó với các thành viên trong gia đình người chồng cũ.
- Thời điểm xuất hiện: Chị Hoài trở về vào chiều 30 Tết, thời điểm quan trọng nhất trong năm đối với truyền thống gia đình và dân tộc. Đây là thời điểm của sự đoàn tụ và thể hiện tình cảm gia đình thiêng liêng.
Ý nghĩa và ảnh hưởng:
- Tính thiêng liêng của Tết: Ngày Tết là lúc mà tình cảm gia đình được thể hiện rõ nét nhất. Sự xuất hiện của chị Hoài làm sống dậy những giá trị truyền thống, nhắc nhở mọi người về sự kết nối và tình nghĩa giữa các thế hệ.
- Phẩm chất đáng quý: Mọi người yêu quý chị Hoài vì sự nhân hậu, tình nghĩa, và sự thủy chung. Chị là hình mẫu của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, đóng vai trò là sợi dây kết nối, giúp xóa nhòa những khoảng cách và làm dịu đi những ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường đến các giá trị gia đình.
Câu 2 (trang 88 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Diễn biến tâm lý của ông Bằng và chị Hoài trong cảnh gặp lại trước giờ cúng tất niên
- Ông Bằng:
Phản ứng khi gặp lại chị Hoài: Ông Bằng tỏ ra sững sờ và xúc động khi nhìn thấy chị Hoài. Cảm xúc vui mừng và xúc động không thể giấu diếm, ông chớp mắt liên hồi, môi bật không thành tiếng, và có vẻ như ông sắp khóc. Giọng nói của ông trở nên khàn khàn khi gọi tên chị Hoài, cho thấy sự cảm động sâu sắc của ông khi gặp lại người đã từng là con dâu trưởng và người ông rất quý mến.
- Chị Hoài:
Tâm trạng khi gặp lại: Chị Hoài gần như không kiểm soát được cảm xúc của mình, lao về phía ông Bằng và quên cả đôi dép. Hành động của chị cho thấy sự xúc động và lòng yêu quý đối với gia đình cũ. Tiếng gọi của chị bị nghẹn ngào trong tiếng nấc của ông Bằng, cho thấy sự gặp gỡ này không chỉ là niềm vui mà còn mang theo nhiều cảm xúc tiếc nuối và lo lắng về những biến động trong gia đình ông Bằng.
Tổng kết: Sự xuất hiện của chị Hoài đã làm giảm bớt nỗi cô đơn của ông Bằng và mang lại niềm tin vào khả năng duy trì những giá trị tốt đẹp của truyền thống gia đình trong bối cảnh thay đổi.
Câu 3 (trang 88 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Khung cảnh ngày Tết:
Gợi nhớ cội nguồn và giá trị truyền thống: Ngày Tết được miêu tả với những hình ảnh và nghi lễ truyền thống, thể hiện sự kết nối với cội nguồn và các giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc. Khung cảnh này làm nổi bật sự tôn trọng đối với quá khứ và các giá trị văn hóa truyền thống.
Dòng tâm tư và lời khấn của ông Bằng:
- Tâm tư: Ông Bằng thể hiện sự tri ân đối với tổ tiên và tổ chức lễ cúng với lòng thành kính, nhắc nhở mọi người về giá trị của quá khứ và vai trò của nó trong việc định hình hiện tại.
- Lời khấn: Lời khấn của ông Bằng không chỉ là một nghi lễ mà còn là một cách để thể hiện lòng biết ơn và duy trì những giá trị tốt đẹp của gia đình và truyền thống. Đây là sự khẳng định rằng việc giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống là rất quan trọng: “mỗi dân tộc không có quá khứ là một dân tộc bất hạnh”.
