Chế độ hưu trí
Các quy định mới về chế độ hưu trí trong Luật BHXH 2024 sẽ được thống nhất với Bộ luật Lao động 2019 về tuổi nghỉ hưu và các điều kiện để hưởng lương hưu. Một trong những thay đổi đáng chú ý là việc giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được nhận lương hưu hằng tháng, từ 20 năm xuống còn 15 năm, giúp người tham gia có thêm cơ hội nhận lương hưu.
Đối với trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, Luật BHXH 2024 cũng điều chỉnh để khuyến khích người lao động tiếp tục làm việc và đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu. Trước đây, theo Luật BHXH 2014, chỉ có một mức trợ cấp một lần, áp dụng cho những lao động có thời gian đóng BHXH vượt quá mức tối đa (nam 35 năm, nữ 30 năm). Tuy nhiên, trong phiên bản sửa đổi, luật mới quy định hai mức trợ cấp:
- Mức trợ cấp một lần bằng 0,5 lần mức bình quân tiền lương đóng BHXH cho mỗi năm đóng thêm sau khi đến tuổi nghỉ hưu theo quy định.
- Trong trường hợp người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng vẫn tiếp tục đóng BHXH, mức trợ cấp sẽ là 2 lần mức bình quân tiền lương đóng BHXH cho đến thời điểm nghỉ hưu.
Điều này nhằm khuyến khích người lao động không ngừng đóng góp vào quỹ BHXH, đồng thời tạo ra những lợi ích thiết thực hơn cho những người lao động tiếp tục công tác lâu dài.
Chế độ ốm đau
Luật BHXH sửa đổi đã cập nhật các quy định liên quan đến chế độ ốm đau để bảo vệ quyền lợi người lao động tốt hơn, đặc biệt là đối với những trường hợp nghỉ ốm không trọn ngày. Một trong những điểm đáng chú ý là Khoản 5 Điều 45, quy định mức hưởng trợ cấp ốm đau cho những người nghỉ ốm dưới một ngày. Cụ thể, mức hưởng cho nửa ngày nghỉ sẽ bằng một nửa mức trợ cấp của một ngày, trong khi nếu nghỉ từ nửa ngày đến dưới một ngày thì sẽ được tính là một ngày nghỉ.
Ngoài ra, Điều 42 của Luật BHXH mới cũng mở rộng các trường hợp được hưởng chế độ ốm đau, bao gồm:
- Điều trị cho những bệnh không phải bệnh nghề nghiệp.
- Điều trị sau tai nạn xảy ra trong quá trình di chuyển giữa nhà và nơi làm việc, hoặc ngược lại, trên tuyến đường và trong thời gian hợp lý theo quy định về an toàn lao động.
- Các trường hợp liên quan đến hiến, lấy, ghép mô hoặc bộ phận cơ thể người theo quy định của Pháp luật.
- Điều trị khi sử dụng thuốc tiền chất hoặc thuốc phối hợp có chứa tiền chất, theo chỉ định của các cơ sở y tế.
Một điểm khác trong sửa đổi lần này là quy định mới về chế độ ốm đau dài ngày. Người lao động có thể hưởng chế độ ốm đau trong một năm từ 30 đến 70 ngày, tùy thuộc vào điều kiện công việc, với mức hưởng 75% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Sau khi hết thời gian hưởng, nếu người lao động vẫn phải tiếp tục điều trị, họ sẽ được tiếp tục hưởng chế độ ốm đau với mức hưởng thấp hơn, nhưng chỉ áp dụng cho các bệnh thuộc danh mục chữa trị dài ngày do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định.
Những thay đổi này thể hiện sự nỗ lực của pháp luật trong việc đảm bảo quyền lợi của người lao động, đặc biệt là trong những tình huống ốm đau kéo dài hay không trọn ngày.
Chế độ thai sản đối với lao động đóng BHXH tự nguyện
Theo thông tin từ BHXH Việt Nam, Luật BHXH mới đã bổ sung các quy định mới liên quan đến chế độ thai sản dành cho lao động nữ, đặc biệt là đối với những người trước khi sinh con phải nghỉ việc để điều trị vô sinh. Cụ thể, lao động nữ chỉ cần đóng BHXH bắt buộc đủ 6 tháng trong vòng 24 tháng liền kề trước khi sinh để có thể được hưởng chế độ thai sản.
Một điểm đáng chú ý trong luật sửa đổi là việc mở rộng quy định bảo vệ lao động nữ trong trường hợp mang thai từ đủ 22 tuần tuổi trở lên mà bị sảy thai, phá thai hoặc thai chết trong tử cung, trong khi chuyển dạ. Trong các tình huống này, lao động nữ và người chồng đều sẽ được nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản như đối với trường hợp sinh con bình thường.
Bên cạnh đó, Luật BHXH mới cũng điều chỉnh thời gian hưởng chế độ thai sản đối với những trường hợp lao động nữ sinh con nhưng không may đứa trẻ qua đời. Người lao động sẽ được hưởng quyền lợi từ quỹ BHXH, bao gồm bảo hiểm y tế trong suốt thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản khi nghỉ từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng.
Một điểm nổi bật khác là việc mở rộng quyền lợi cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện, không phân biệt giới tính. Nếu người lao động nam hoặc nữ tham gia BHXH tự nguyện và đáp ứng điều kiện đóng đủ 6 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh con, họ sẽ nhận trợ cấp trị giá 2 triệu đồng cho mỗi đứa con được sinh ra hoặc cho mỗi thai nhi từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung. Đồng thời, chế độ thai sản và ốm đau cũng được áp dụng cho cả những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thay vì chỉ giới hạn ở hai chế độ hưu trí và tử tuất như trước đây.
Những sửa đổi này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động nữ mà còn tạo ra sự công bằng trong việc hưởng các quyền lợi Xã hội cho tất cả các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.
