Khi mùa đông đến gần, nhiệt độ hạ thấp khiến cơ thể bắt đầu thay đổi để giữ ấm. Một trong những phản ứng tự nhiên của cơ thể là dự trữ năng lượng, điều này dẫn đến việc lưu thông máu bị giảm sút. Không khí lạnh có thể thâm nhập qua da, làm co các mạch máu ở các vùng tiếp xúc, khiến máu và dịch khớp không thể lưu thông tốt, từ đó gây ra tình trạng đau nhức, đặc biệt là ở các khớp xương.
Bên cạnh đó, các yếu tố bên trong cơ thể như tuần hoàn máu kém, thay đổi độ nhớt của máu và dịch khớp, sự biến động của các chất trung gian hóa học trong cơ thể và sự thay đổi vận mạch cũng góp phần làm xuất hiện các cơn đau xương khớp trong mùa đông. Sự thay đổi này là nguyên nhân gây đau nhức và mệt mỏi, đặc biệt trong những ngày trời lạnh và ẩm ướt.
Với độ ẩm cao và mưa phùn, các cơ và gân sẽ dễ dàng co lại, khiến dịch khớp trở nên đặc và dày hơn. Điều này khiến các khớp trở nên khô cứng, đau mỏi và khó cử động. Ngoài ra, trong mùa đông, nhiều người có thói quen giảm thiểu hoạt động thể chất, khiến khí huyết lưu thông kém, làm tình trạng xương khớp càng tồi tệ hơn.
Đặc biệt, đối với những người có bệnh lý khớp mạn tính, mùa lạnh sẽ làm tăng cường các triệu chứng đau nhức do sức đề kháng yếu đi. Các yếu tố từ bên ngoài cũng tác động xâm phạm vào các kinh lạc, cơ và khớp, khiến khí huyết không thể vận hành thông suốt, gây ra cơn đau.
Yếu tố "hàn" (lạnh) trong thời tiết ẩm ướt chính là nguyên nhân làm tình trạng đau khớp trở nên nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, người cao tuổi dễ gặp phải các vấn đề về khớp do cơ thể suy yếu, khiến khí huyết lưu thông kém và gây đau nhức, thoái hóa khớp.
Để bảo vệ sức khỏe xương khớp trong mùa đông và phòng ngừa các bệnh lý về khớp, chúng ta cần lưu ý những thói quen sau:
1. Mặc đủ ấm và giữ ấm cơ thể
Trong mùa đông, việc mặc đủ ấm để tránh nhiễm lạnh là rất quan trọng. Nếu cơ thể bị lạnh, sức đề kháng sẽ giảm, dễ gây ra các cơn đau khớp. Vì vậy, khi trời trở lạnh, bạn nên đặc biệt chú ý giữ ấm cho các vùng cơ thể dễ bị ảnh hưởng như cổ, ngực, tay và chân, đặc biệt là các khớp dễ bị thoái hóa như khớp gối, cổ tay, cổ chân. Hãy tắm nước ấm, mặc nhiều lớp quần áo vào ban ngày và sử dụng chăn điện hoặc sưởi ấm trong nhà vào ban đêm để giữ cơ thể luôn ấm áp.
2. Chăm sóc khớp khi có dấu hiệu đau nhức
Khi cảm thấy khớp có dấu hiệu đau nhức, bạn có thể xoa dầu ấm hoặc dùng túi chườm ấm để làm giãn mạch máu, giúp khí huyết lưu thông tốt hơn. Tuy nhiên, cần tránh chườm nóng trực tiếp lên vùng khớp đang bị viêm cấp (sưng, nóng, đỏ, đau) vì sẽ làm tình trạng sưng viêm nặng thêm. Ngoài ra, tránh tập thể dục ngoài trời khi thời tiết quá lạnh, gió mạnh hoặc có mưa để tránh làm tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
3. Hạn chế thói quen ngồi lâu một chỗ
Ngồi lâu một chỗ mà không vận động sẽ khiến các khớp trở nên cứng và đau nhức. Do đó, hãy đứng dậy đi lại mỗi giờ hoặc thực hiện những bài tập nhẹ nhàng để giảm áp lực lên khớp và cải thiện lưu thông máu.
4. Thói quen ngồi làm việc lâu
Nhiều người có thói quen ngồi làm việc nhiều giờ mà ít đứng lên vận động. Việc này khiến các khớp không được cử động, dẫn đến tình trạng đau nhức và cứng khớp. Để phòng ngừa, bạn nên thay đổi thói quen ngồi quá lâu, thường xuyên đứng lên đi lại, vận động nhẹ nhàng trong vài phút. Điều này không chỉ giúp tinh thần thư thái mà còn ngăn ngừa các vấn đề về khớp như thoái hóa khớp cổ, vai và cột sống.
5. Ngại uống nước
Vào mùa lạnh, nhiều người cảm thấy không khát và thường không uống đủ nước. Tuy nhiên, việc thiếu nước có thể gây hại cho khớp, làm giảm khả năng bôi trơn và khiến khớp hoạt động kém hiệu quả. Để duy trì sự linh hoạt cho các khớp, bạn cần uống đủ nước mỗi ngày, giúp các mô khớp hoạt động trơn tru và giảm nguy cơ đau nhức.
6. Ngại ăn rau xanh và trái cây tươi
Mùa lạnh thường khiến nhiều người thèm ăn các món chiên, xào hoặc đồ ăn nhanh, bỏ qua rau xanh và trái cây. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống thiếu rau củ, quả sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe xương khớp. Bạn cần bổ sung đầy đủ protein, vitamin C, D, cùng các nguyên tố vi lượng từ các thực phẩm như sữa, đậu, hạt, rau xanh và trái cây để xương khớp khỏe mạnh. Đồng thời, các thực phẩm giàu collagen cũng rất tốt cho việc duy trì sự dẻo dai của khớp.
7. Thực phẩm cần tránh
Một số thực phẩm có thể làm tăng gánh nặng cho khớp, gây viêm và đau đớn, bao gồm các chất kích thích, thịt đỏ, thực phẩm đông lạnh, phủ tạng động vật, đồ ăn nhanh, thực phẩm quá nóng, chua hoặc mặn. Bạn nên hạn chế tiêu thụ những loại thực phẩm này để tránh làm tình trạng khớp trở nên tồi tệ hơn.
8. Lười vận động, tập thể dục
Vào mùa lạnh, nhiều người ngại vận động, tập thể dục, đặc biệt là khi gặp phải các cơn đau khớp. Tuy nhiên, việc tránh vận động lại khiến các khớp càng trở nên cứng nhắc và đau đớn. Thực tế, việc vận động nhẹ nhàng mỗi ngày giúp tăng cường lưu thông khí huyết, cải thiện khả năng hấp thu dưỡng chất của mô sụn và tăng tiết dịch khớp, giúp khớp bôi trơn và giảm đau.
Thay vì ngồi yên một chỗ, hãy dành ít nhất 30 phút đến 1 giờ mỗi ngày để thực hiện những bài tập nhẹ nhàng như bơi lội, đạp xe, cầu lông, thái cực quyền, khí công dưỡng sinh hay yoga. Những bài tập này sẽ giúp giảm cơn đau, cải thiện vận động khớp và mang lại tinh thần sảng khoái, đồng thời cũng giúp bạn nâng cao sức khỏe tổng thể và làm việc hiệu quả hơn.
