Tòa án Nhân dân Hà Nội dự kiến xét xử vụ án trong 3 ngày, liên quan đến vụ cháy chung cư mini trên phố Khương Hạ vào ngày 12/9/2023, khiến 56 người thiệt mạng và 44 người bị thương.
Ông Nghiêm Quang Minh (45 tuổi), chủ sở hữu chung cư mini, bị truy tố về tội Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy theo Điều 313 Bộ luật Hình sự. Cáo trạng nêu rõ ông Minh phải chịu trách nhiệm với tình tiết tăng nặng do vụ hỏa hoạn gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm chết từ 3 người trở lên và thiệt hại tài sản trên 1,5 tỷ đồng.
7 cựu cán bộ thuộc quận Thanh Xuân và phường Khương Đình bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng:
- Trần Trọng Khang – cựu Đội trưởng Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân (giai đoạn 2013-2016).
- Phạm Tần Anh – nguyên Phó Chủ tịch UBND phường Khương Đình (từ năm 2018).
- Chu Xuân Sơn – nguyên Phó Chủ tịch UBND phường (giai đoạn 2015-2020).
- Nguyễn Thị Kim Trang – nguyên cán bộ địa chính - xây dựng phường (giai đoạn 2010-2018).
- Nguyễn Tuấn Anh – nguyên Phó Công an phường Khương Đình.
- Nguyễn Đình Quân – nguyên Tổ trưởng Thanh tra Xây dựng phường (giai đoạn 2014-2016).
- Phạm Thanh Tùng – cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị.
Căn chung cư mini do ông Nghiêm Quang Minh xây dựng trái phép có 147 cư dân sinh sống vào thời điểm xảy ra hỏa hoạn. Vụ cháy kinh hoàng đã khiến 56 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương, gây tổn thất to lớn về con người và tài sản.
Phiên tòa lần này sẽ làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, đặc biệt là quá trình buông lỏng quản lý, thiếu kiểm soát trong việc xây dựng, vận hành chung cư, dẫn đến hậu quả thảm khốc.
Chung cư mini xây vượt 3 tầng nhưng không bị cưỡng chế
Theo cáo trạng, năm 2015, ông Nghiêm Quang Minh, chủ sở hữu thửa đất 240 m² tại phố Khương Hạ, được cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Theo giấy phép, công trình này chỉ được xây dựng 6 tầng với 33 phòng, diện tích tầng một là 167,4 m². Tuy nhiên, ông Minh đã tự ý thay đổi thiết kế, mở rộng sàn tầng một lên toàn bộ 240 m², đồng thời xây vượt 3 tầng và thêm 12 phòng, nâng tổng số lên 9 tầng, 45 phòng. Đặc biệt, chủ đầu tư không lập hồ sơ thiết kế, không thực hiện các thủ tục thẩm duyệt, nghiệm thu và quản lý về phòng cháy chữa cháy theo quy định.
Tháng 7/2015, khi công trình đang thi công đến tầng 7, Tổ thanh tra xây dựng phường Khương Đình phát hiện sai phạm, lập biên bản và yêu cầu dừng thi công. Sau đó, quận Thanh Xuân ra quyết định xử phạt 15 triệu đồng, đồng thời yêu cầu phá dỡ phần xây dựng sai phép và tiến hành cưỡng chế nếu không tự tháo dỡ.
Tuy nhiên, việc cưỡng chế chỉ diễn ra trên… giấy tờ. Khi nhận được quyết định, bị can Nguyễn Đình Quân (Tổ trưởng Thanh tra Xây dựng phường), Nguyễn Thị Kim Trang (cán bộ địa chính), Phạm Thanh Tùng (nhân viên phụ trách môi trường đô thị) đã lập biên bản xác nhận sai phạm đã được "tự tháo dỡ", nhưng thực tế công trình vẫn tiếp tục hoàn thiện và không bị xử lý.
Không chỉ dừng lại ở đó, các cán bộ này không yêu cầu phá dỡ phần xây dựng sai mật độ, cũng không báo cáo cấp trên về hướng xử lý tiếp theo. Kết quả là chung cư vẫn tiếp tục được xây dựng từ tầng 7 lên tầng 9 mà không gặp bất kỳ sự ngăn cản nào.
Cáo trạng xác định, ông Chu Xuân Sơn (khi đó là Phó Chủ tịch UBND phường Khương Đình) đã không kiểm tra, giám sát việc thực thi cưỡng chế của cấp dưới, dẫn đến công trình tiếp tục hoàn thiện trái phép.
Bên cạnh đó, ông Trần Trọng Khang (Đội trưởng Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân) biết rõ việc cưỡng chế bị bỏ dở nhưng không yêu cầu UBND phường Khương Đình và Tổ thanh tra xây dựng tiếp tục thực hiện.
Viện Kiểm sát kết luận, sự thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý của Quân, Trang, Tùng, Sơn và Khang đã tạo điều kiện để công trình sai phạm ngang nhiên hoàn thành, trở thành một chung cư mini đông đúc, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, dẫn đến thảm kịch cháy nổ nghiêm trọng vào năm 2023.
Nhiều lần bị cảnh báo nguy cơ cháy nổ nghiêm trọng
Tháng 4/2016, bị can Minh bán xong 45 căn hộ cho các cá nhân và hộ gia đình. Đến cuối năm đó, toàn bộ 45 căn hộ đều đã có người ở.
Ông này bị cáo buộc "không có trách nhiệm đối với việc cư dân sinh sống và sự vận hành của tòa nhà". Toàn bộ 70-80 xe máy, xe máy điện, xe đạp điện của các cư dân đều để ở tầng một.
Từ năm 2018 đến 2020, Công an quận Thanh Xuân phát hiện nhiều vi phạm về PCCC tại đây, nếu không được ngăn chặn kịp thời thì có thể dẫn đến nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ và có thể gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Ngày 24/6/2020, quận Thanh Xuân ra quyết định đình chỉ hoạt động tầng một của tòa nhà. Minh và các hộ dân sinh sống tại đây, theo đó, phải thực hiện các yêu cầu về đảm bảo an toàn PCCC nhưng không thực hiện. Công an quận Thanh Xuân tiếp tục gửi công văn cho họ và cả Công an phường Khương Đình nhưng không có chuyển biến.
Ông Phạm Tần Anh, Phó chủ tịch UBND phường và Nguyễn Tuấn Anh, Phó Công an phường Khương Đình, khi đó phụ trách lĩnh vực phòng cháy chữa cháy nhưng không báo cáo, đề xuất tháo gỡ vấn đề khi Minh và cư dân không chấp hành quy định, VKS cáo buộc.
Đêm 12/9/2023, mạch điện trên đường dây dẫn tại khu vực bình ắc quy đặt ở giáp tường bị chập, gây cháy. Lửa lan vào khu vực cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường tầng một rồi cháy lan ra xung quanh. Hỏa hoạn đã làm 56 người tử vong, 44 người bị thương ở các mức độ khác nhau và thiệt hại về tài sản là 3,2 tỷ đồng.
Đại diện hợp pháp gia đình 56 nạn nhân yêu cầu bồi thường tổng cộng 19,7 tỷ đồng. Toàn bộ chi phí khám chữa bệnh của 44 người bị thương đã được nhà nước chi trả. Họ tiếp tục yêu cầu bồi thường tổng cộng 2,7 tỷ đồng.
Đối với thiệt hại về tài sản, các cư dân đã yêu cầu bồi thường tổng 56,7 tỷ đồng, gồm toàn bộ giá trị căn nhà, toàn bộ số tài sản có trong căn hộ, tiền, vàng...
