Không chỉ rơi nước mắt, nhiều người vì xem những clip đau thương, cầu cứu với nội dung giả mạo đã cố gắng can thiệp, liên lạc khắp nơi tìm cách giúp đỡ. Nhiều người khác sợ hãi cuống cuồng vì thân nhân của họ đang ở nơi xảy ra tai nạn thảm khốc được nhắc đến do AI tạo ra, và gọi điện cầu cứu các lực cượng chức năng, các đơn vị cứu hộ...
Và rồi khi họ biết đó chỉ là tin giả, hình ảnh giả, không chỉ tình cảm bị xúc phạm, mà nguồn lực cũng bị hao tổn, cơ hội vàng để giải cứu những người thực sự đang mắc kẹt trong lũ cũng bị tiêu hao.
Ngày 23/11, Bộ Công an cho biết, những tin giả do AI tạo ra liên tục xuất hiện đã xuyên tạc, công kích chính quyền và lực lượng chức năng trong công tác cứu trợ; bịa đặt có hàng nghìn người chết, hàng chục nghìn người chưa được ứng cứu để câu view, kêu gọi ủng hộ nhằm trục lợi. Có thể kể đến một số “fake news” điển hình như "vỡ đập Am Chúa", "vỡ đập Suối Dầu", "tin khẩn, người dân khu vực Chợ Ga, Nha Trang bắt buộc phải di dời"; "một xã chết hàng trăm người"; “nhà cao tầng sập, hàng chục người chết” ở Đắk Lắk...
Cùng ngày, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết đã phát hiện 52 tài khoản mạng xã hội đăng tải, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video chưa được kiểm chứng, thiếu dữ liệu, có dấu hiệu sai sự thật; lợi dụng tình hình mưa lũ diễn biến phức tạp tại các xã phía Đông Đăk Lăk (Phú Yên cũ) để tung tin thất thiệt, đăng hình ảnh cắt ghép lên mạng xã hội.
Tung tin giả câu view trên nỗi đau đồng bào vùng lũ là tội ác.
Không chỉ gây hoang mang cho người dân và phức tạp thêm tình hình, những tin giả kiểu đó còn gây nhiễu thông tin, ảnh hưởng tới công tác phòng chống thiên tai và lực lượng đang ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ. Một địa chỉ kêu cứu bịa đặt có thể làm phân tán nguồn lực cứu trợ, khiến nạn nhân thực sự phải đợi lâu thêm, trong khi một vài tiếng đồng hồ chậm trễ có thể làm mất cơ hội sống của họ.
Ác nhất là khi người ta tạo ra ảnh, clip, thông tin giả nhằm tăng tương tác, tăng giá trị thương mại và ảnh hưởng của tài khoản mạng xã hội, gắn quảng cáo bán hàng, hoặc quyên tiền nhằm trục lợi.
Giữa lúc cả nước dành ưu tiên lớn nhất để cứu người, kể cả những cụ già U80 nghèo khổ và khuyết tật cũng vét túi lấy ra những tờ tiền thấm mồ hôi của họ để giúp người vùng lũ có cơm ăn áo mặc, hành động “ăn” trên tai họa và nỗi đau của đồng bào như vậy quá đỗi máu lạnh và bất nhân.
Nhiều người, có lẽ từng chia sẻ những clip giả mạo bằng AI, ngụy biện rằng tuy nội dung đó là giả nhưng sự thương xót hay cảm thông là thật. Đó chỉ là kiểu “lập lờ đánh lận con đen”, vì cái thật ấy chỉ thuộc về người bị lừa, và họ sẽ thấy tình cảm của mình bị xúc phạm, tổn thương khi biết sự thật. Nỗi đau của người dân vùng lũ bị xát muối thêm cũng là thật.
Còn kẻ cố ý tạo dựng và phát tán tin giả thì ngay từ động cơ, mục đích đã là giả dối, vị kỷ. Họ thao túng cảm xúc xót thương, kích động sự bức xúc, phẫn nộ của người dùng mạng nhằm thu lợi cho mình.
Đó là kiểu kiếm chác rất bẩn, đáng ghê sợ. Bởi thế mà cư dân mạng vốn năm người mười ý lại có sự thống nhất cao trong việc yêu cầu xử lý thật nặng những kẻ tạo thông tin giả liên quan lũ lụt miền Trung lần này, thậm chí có những trường hợp phải xem xét trách nhiệm hình sự. Những tin giả có thể biến thảm họa “fake” trở thành sự thật, nếu như có những người tưởng vỡ đập mà cuống cuồng tháo chạy rồi bị cuốn trôi, hay những người tưởng thân nhân của mình đang gặp nguy lặn lội tới cứu và lâm nạn trên đường…
Ngoài nghiêm trị, cộng đồng cũng phải tỉnh táo hơn mới có thể ngăn được “dịch bệnh” tin giả. Rất nhiều người vô tình tiếp tay phát tán nội dung độc hại chỉ vì thiếu tư duy phản biện, tin một cách mù quáng vào những thông tin tiêu cực mang mùi “thuyết âm mưu” mà không cần bằng chứng hay sự hợp logic.
Trước khi gõ một bình luận hay chia sẻ một thông tin, hãy dừng lại đủ lâu để không biến mình thành kẻ ngốc bị thao túng, kích động. Hãy nhớ rằng khi phát tán tin giả, dù lòng bạn thương xót và muốn giúp người dân đang chịu khổ vì lũ, thực tế bạn đang làm hại họ, khiến họ khổ thêm.
