Tử Cấm Thành hay còn gọi Cố Cung nằm ở thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc là cung điện hoàng gia của các đời vua nhà Minh và nhà Thanh. Nằm trên diện tích rộng lớn, Tử Cấm Thành có tới 9.999 gian phòng dành cho hoàng đế cùng hậu cung hùng hậu.
Một góc tại Tử Cấm Thành.
Vì thời xưa chưa có các dụng cụ chữa cháy như ngày nay, đặc biệt các cung điện và đồ dùng của Tử Cấm Thành hầu hết là gỗ, có khả năng gặp hỏa hoạn rất cao, nên rất nhiều lu nước lớn đã được bố trí để cứu hỏa trong những lúc nguy cấp.
Các lu nước này đều được tạo ra với thể tích rất lớn để đáp ứng yêu cầu của hoàng đế là chứa được nhiều nước nhất có thể. Nước bên trong luôn được đổ đầy. Nếu nước bốc hơi thì các thái giám trong cung sẽ đổ thêm.
Tuy nhiên, mùa đông ở Bắc Kinh thường có nhiệt độ rất thấp, có lúc xuống tới âm độ. Ở mức nhiệt này, sông ngòi, ao hồ đều bị đóng băng. Tuy nhiên, kỳ lạ là, nước bên trong lu chưa từng bị đóng băng dù thời tiết có giá lạnh tới mức nào.
Để phòng tránh hỏa hoạn, người xưa đã đặt nhiều lu nước ở trong Tử Cấm Thành.
Lý giải cho điều này chính là các bệ đá rỗng được xây dưới đáy từng chiếc lu. Tới mùa đông, các thái giám sẽ đặt một lượng nhỏ củi dưới đáy bể nước và đun chúng để có thể duy trì nhiệt độ giữ cho nước không bị đóng băng. Bông cũng được sử dụng để quấn bên ngoài lu nước để việc giữ nhiệt được tốt hơn. Sau tiết Kinh Trập mùa xuân (ngày 5 hoặc 6 tháng Ba), người ta mới tắt lửa than trong bệ đá vì khi đó trời đã ấm dần lên.
Bên cạnh đó, hệ thống sưởi ngầm đặc biệt trong Tử Cấm Thành (được gọi Noãn Các, hay địa noãn) cũng đóng một vai trò quan trọng. Người Trung Quốc có lịch sử sử dụng địa noãn từ hơn 1.000 năm trước.
Theo đó, một số người làm việc trong Tử Cấm Thành chuyên phụ trách công việc đốt than ở một phòng riêng bên ngoài. Hơi nóng của việc đốt than sẽ được truyền đi qua hệ thống ống dẫn xây từ gạch. Nhờ vậy, toàn bộ mặt sàn nhà bên trong các gian phòng trong Tử Cấm Thành được làm ấm. Nhiệt độ trong phòng sẽ tăng lên đáng kể so với môi trường bên ngoài.
Nhờ vào hệ thống sưởi ấm này, nhiệt độ trong Tử Cấm Thành được duy trì ổn định và không để cho nước bên trong đóng băng.
Những lu nước không bị đóng băng vào mùa đông.
Ngoài ra, các công trình trong Tử Cấm Thành được xây dựng với kiến trúc chặt chẽ, với nhiều lớp tường dày và cửa đóng kín. Nhờ vào cấu trúc kiến trúc này, nhiệt độ bên trong được giữ ấm hơn so với bên ngoài và giúp ngăn chặn sự tác động của thời tiết lạnh vào các lu nước.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng Tử Cấm Thành không hoàn toàn tránh khỏi hiện tượng đóng băng nước. Trong những ngày thời tiết cực lạnh, có thể có một số hiện tượng đóng băng nhỏ xảy ra, nhưng chúng thường được xử lý nhanh chóng.
Mộc Miên (T/h)
